Pułapki rytuału. Między wczesnośredniowiecznymi tekstami a teorią nauk społecznych

Prezentowana książka jest przekrojowym spojrzeniem na metodologię badań historycznych, ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania metod antropologicznych w badaniach historycznych (zwłaszcza epoki średniowiecza). Autor zwraca uwagę, że zbytnie przywiązanie do XX-wiecznej teorii rytuału może spowodować niewłaściwe odczytanie (interpretację) źródła średniowiecznego, czyli często też intencji jego autora. Uzasadnia tę tezę poprzez analizę cztery wybranych tekstów źródłowych, a także pokazując podstawy formacji intelektualnej kształtującej współczesnych historyków. Postuluje swego rodzaju powrót do źródeł jako nośnika wiedzy historycznej i wykorzystywanie z dużą ostrożnością teorii i modeli naukowych, w tym tych antropologicznych.

Philippe Buc jest francuskim historykiem mediewistą, od 1990 roku profesorem w Stanford University, zaś od września 2011 profesorem w Institut für Österreichische Geschichtsforschung Uniwersytetu Wiedeńskiego. Jest autorem takich prac, jak: Pouvoir royal dans les commentaires de la Bible, „Annales” 40 (1989); L’ambiguïté du Livre: prince, pouvoir, et peuple dans les commentaires de la Bible au Moyen Age, 1994; Italian Hussies and German Matrons: Liutprand of Cremona on Dynastic Legitimacy, „Frühmittelalterliche Studien” 29 (1995); Some Thoughts on the Christian Theology of Violence, Medieval and Modern, from the Middle Ages to the French Revolution, „Rivista di storia del cristianesimo” 5:1 (2008).

Książka […] jest pracą niezwykle ważną, zwiastującą (a może już stanowiącą) istotny przełom w metodologicznych podstawach uprawiania mediewistyki (i nie tylko). Autor bowiem ukazuje w niej – z dużym powodzeniem – granice zastosowanie metod antropologicznych w badaniach historycznych.

z recenzji prof. Marka Derwicha



Książka jest dobrze napisana, żywym stylem, z narracją, która nie nuży, i z barwnymi przykładami z różnych okresów średniowiecza. Jednocześnie stanowi ważną lekturę nie tylko dla historyków i miłośników przeszłości, ale także dla osób zainteresowanych naukami społecznymi i metodologią nauk. Nie jest typową monografią z jednej dziedziny wiedzy, która ma przedstawić wykład o wczesnym średniowieczu. Przeciwnie, otrzymaliśmy książkę, która prowokuje do rozważań znacznie szerszych, niż analiza historyczna i stawia pytania o zasadność naszego sposobu wnioskowania ze źródeł.

z recenzji prof. Wojciecha Fałkowskiego