Archiwistyka cyfrowa i nauki pomocnicze historii w edukacji archiwalnej. Problemy dydaktyki archiwistyki

Publikacja stanowi zbiór studiów poświęconych m.in. kształceniu kompetencji archiwistów w kontekście potrzeb i funkcji społecznych archiwów, nowym trendom w edukacji i ich zastosowaniom w dydaktyce archiwistyki, kształceniu „archiwistów cyfrowych”, a także roli i programom nauk pomocniczych historii w kształceniu archiwistów.

Powstanie nowego nośnika i nowych technologii umożliwiających zapis i gromadzenie informacji w formie cyfrowej pozwala postawić pytanie: czy możliwe jest wyodrębnienie nowego nurtu refleksji określonego mianem archiwistyki cyfrowej?

Wiążą się z nim dalsze problemy:

• Czy nowy nośnik wymaga rewizji dotychczasowych teorii archiwalnych, np. pojęć podstawowych, takich jak zespół, czy też powinny one pozostać niezmienione?
• Czy tego typu zapisy wymagają wypracowania nowej sieci pojęć?
• Czy w dobie nieograniczonej multiplikacji zapisu można wiązać go z miejscem powstania i stosować zasadę pertynencji archiwalnej?
• Jak nowy nośnik i technologie wpływają na granice zespołu i jego strukturę?
• Jakie metody mogą służyć badaniom autentyczności i wiarygodności zapisu, co wpływa na jego integralność?v
• Czy nadal niezbędne jest wartościowanie i selekcja dokumentacji?
• Po jakim czasie należy ją prowadzić?
• Jak powinny zostać zorganizowane systemy zarządzania dokumentacją?
• Czy możliwe jest stosowanie w tym zakresie standardów międzynarodowych, takich jak Moreq?

Pojawiają się też kluczowe pytania z zakresu dydaktyki:

• Czy kształcenie w tym zakresie powinno zostać wyodrębnione, czy – przeciwnie – połączone z archiwistyką klasyczną?
• Jaki kształt powinny przybrać programy, treści, metody, jakie pomoce dydaktyczne należy tworzyć i jaką rolę powinny pełnić w procesie kształcenia?

Pytań będzie zapewne przybywać w miarę nowych doświadczeń, rozwoju technologii i nowych funkcji społecznych. Będą one otwierać nowe kierunki badawcze.

W rozważaniach zawartych w niniejszym zbiorze studiów podjęto próbę odpowiedzi na wiele z powyższych kwestii. Nie wyznaczają one jednak kresu refleksji w tej dziedzinie wiedzy, wręcz przeciwnie – nowe doświadczenia wymagać będą budowania nowych modeli teoretycznych i poszukiwania coraz bardziej efektywnych systemów zarządzania dokumentacją i gromadzoną informacją.

******

Digital Archiving and Auxiliary Sciences of History in Archival Education. The Problems of Teaching Archiving

A collection of studies on, among others, developing the competences of archivists in the context of needs and social functions of archives, new trends in education and their application to teaching archiving and educating “digital archivists”. The publication also discusses programs of auxiliary sciences of history and their role in educating archivists.

Keywords: archiving, digiital archive, training of archivists, auxiliary sciences of history.

Alicja Kulecka (ur. 1956) – absolwentka Instytutu Historycznego UW, profesor UW w Zakładzie Nauk Pomocniczych i Metodologii Historii Instytutu Historycznego, autorka monografii i artykułów z zakresu historii Polski XIX wieku, archiwistyki i nauk pomocniczych historii, redaktor zbioru studiów Dziedzictwo powstania styczniowego. Pamięć. Historiografia. Myśl polityczna (2013).