Luneta i radar. Szkice z antropologicznej teorii kultury

Książka stanowi zbiór ściśle powiązanych ze sobą szkiców, podejmujących refleksję teoretyczną nad dziedzinami rozpatrywanymi zazwyczaj osobno: antropologią słowa, teorią antropologiczną, filozofią kulturalistyczną i założeniami animacji kultury. Kwestie te ujmowane są transdyscyplinarnie, a spójność nadaje im szeroka perspektywa antropologiczna, pozwalająca wydobyć wiele powiązań między zagadnieniami i zjawiskami z tych obszarów, które w ten sposób oświetlają się nawzajem.

Jednym z głównych wątków przewijających się przez różne podejmowane problemy jest – wydobyta w tytule – opozycja między dwiema strategiami poznawczymi w naukach o kulturze, określonymi metaforycznie jako strategia lunety i strategia radaru. Pierwsza reprezentuje stanowisko nauki paradygmatycznej, w której przyjęta teoria poprzedza rozpoznania badanej rzeczywistości, druga oddaje postparadygmatyczną orientację naukową, zgodnie z którą to z samej rzeczywistości płyną wyzwania poznawcze, dopiero w kolejnym kroku poddawane opracowaniu teoretycznemu, przy zachowaniu podejścia antysystemowego i kontrtekstowego.

Recenzja Anny Zaczkowskiej w dwutygodniku "artPAPIER" ZMIANA PERSPEKTYWY

W książce Grzegorza Godlewskiego punktem wyjścia jest rozpoznanie sytuacji w naukach humanistycznych, zwłaszcza w naukach o kulturze, w których po wieloletnim panowaniu paradygmatycznego modelu poznania naukowego zaczyna powoli funkcjonować „model postparadygmatyczny”. Jeśli pierwszy był nastawiony na badanie, w którym punkt wyjścia stanowiły system, teoria, koncepcja czy metodologia, […] to drugi punktem wyjścia czyni nie „logikę systemu”, lecz „logikę rzeczywistości” […]. Autor nie tylko znajduje dla nazwania tych dwóch stanowisk poręczne metafory „lunety” (przez którą widać tylko to, co chcemy zobaczyć, co wcześniej założymy w badaniu) i „radaru” (który wyłapuje zjawiska bez ich wcześniejszego zdefiniowania), ale przede wszystkim analizuje ich głębokie źródła związane z funkcjonowaniem mediów kulturowych. W pierwszym przypadku, jak pokazuje, mamy do czynienia z konsekwencjami „nachylenia tekstowego”, które samo jest efektem długotrwałego procesu oddziaływania „piśmiennej episteme”, w drugim przypadku z próbą przełamania hegemonii „tekstowego świata”.
Z recenzji dr. hab. Pawła Rodaka, prof. UW

Książka Luneta i radar jest […] obszernym autorskim freskiem dokumentującym wieloletnie badania i refleksje nad teoretycznymi podstawami uprawiania humanistyki w jej wariancie antropologicznym. Autor zarówno przypomina własne ustalenia, fascynacje i koncepcje wypracowane wcześniej (od strategii lunety i radaru poczynając), jak i daje im „nowe życie”, wpisując w szerszy kontekst interpretacyjny, aniżeli czynił to w pracach poświęconych przede wszystkim antropologii słowa.
Z recenzji prof. dr. hab. Wojciecha J. Burszty