Akt pamięci. Tradycja akatystowa w kontekście form pamięci

An act of remembrance. The Akathist tradition in the context of forms of memory

The book identifies complex characteristic features of the media tradition of Akathists, based on the example of the text of the Akathist Hymn to the Mother of God and its performances as part of worship. An analysis of the complex functions fulfilled by the Akathist in serving the aims of remembering – often characterized by heterogeneity, accomplished in different ways and playing different roles. The Akathist Hymn to the Mother of God with its accompanying icon was one of the fundamental elements of Orthodox worship, influential also outside the Orthodox Church, e.g., in Polish territories.

Keywords: Akathist Hymn to the Mother of God, Akathist tradition, media of words, elements of Orthodox worship.

See other publications in the series: Communicare – historia i kultura »

Aleksandra Jakóbczyk-Gola – zajmuje się opracowywaniem zjawisk z pogranicza literatury i sztuk plastycznych epok dawnych. Wykłada w Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku i w Instytucie Kultury Polskiej na Wydziale Polonistyki UW. Pracuje także w Muzeum Historycznym w Legionowie, gdzie zajmuje się wystawiennictwem oraz realizuje projekty kulturalne i edukacyjne. Prowadzi zajęcia z kultury staropolskiej, wiedzy o kulturze, teorii kultury oraz zajęcia monograficzne poświęcone historii muzealnictwa i historii sztuki. Publikowała w tomach zbiorowych, będących konsekwencją projektów badawczych, a także w „Baroku”, „Przeglądzie Humanistycznym” i „Tekstualiach”.

Przedmiotem pracy Aleksandry Jakóbczyk-Goli jest Akatyst ku czci Bogurodzicy, który, wraz z towarzyszącą mu ikoną, stanowił jeden z podstawowych składników kultu prawosławnego, oddziałując również poza granice prawosławia, m.in. na ziemie polskie. Autorka nie stawia sobie za cel opracowania monografii tego zjawiska, koncentrując się na rozpoznaniu jego złożonej charakterystyki medialnej (określanej przez nią generalnie jako styk oralności i piśmienności), badanej w samym tekście i w pewnej mierze w jego wykonaniach w ramach kultu. Charakterystyka ta służy wydobyciu nie mniej złożonych funkcji, jakie pełnił Akatyst... służąc celom pamięci – również mającej charakter niejednorodny, różnie się realizującej i pełniącej różne role. Podejmując to zadanie, autorka wykazała się bogatą wiedzą i kompetencjami analitycznymi, a rezultat jej dociekań stanowi cenny wkład zarówno do historii religii wskazanego obszaru kulturowego, jak i do historii kultury ujętej w perspektywie przemian mediów słowa.
Z recenzji prof. Grzegorza Godlewskiego