Między słowem a dźwiękiem. Pieśni na głos i fortepian Franza Liszta

Pierwsza na świecie monografia na temat pieśni na głos i fortepian Franza Liszta, prezentuje jego główną ideę artystyczną: łączenie muzyki i poezji. Autorka przeprowadziła wnikliwe badania źródłowe i z pasją dąży do wyjaśnienia tajemnic ukrytych w słowno-muzycznej materii utworów Liszta. Dokonuje pogłębionej analizy jego dzieł i precyzyjnie sytuuje twórczość artysty w kontekście europejskiej XIX-wiecznej tradycji gatunku. Książkę dopełnia aktualny katalog pieśni, oryginalne teksty pieśni, kalendarium życia artysty oraz szczegółowe indeksy.

Adresatami niniejszej pracy są wszyscy, którzy interesują się dzisiejszą humanistyką, szczególnie interakcjami zachodzącymi między literaturą i muzyką w ich najbardziej naturalnym połączeniu, jakim jest pieśń. Liryka wokalna XIX wieku to obszar atrakcyjny dla wielu dziedzin naukowych – muzykologii, literaturoznawstwa, szczególnie komparatystyki intersemiotycznej czy kulturoznawstwa zainteresowanego pieśnią oraz przenikaniem idei między sztukami. Książka ta może stanowić ciekawą lekturę dla osób zajmujących się zawodowo i z pasji wzajemnym oświetlaniem się sztuk, które było wyjątkowo bliskie XIX-wiecznej estetyce i Lisztowi.

Inne publikacja z tej serii: Muzyka fortepianowa Franza Liszta z lat 1835-1855 w kontekście idei correspondance des arts

Książka Małgorzaty Gamrat jest próbą kompleksowego ujęcia twórczości pieśniowej Franza Liszta, która pozostawała dotąd, w stosunku do innych obszarów aktywności tego kompozytora, dość zaniedbanym polem badawczym. Idea połączenia muzyki i poezji, która stanowiła jedną z największych fascynacji artystycznych twórcy Symfonii Dantejskiej, znajduje tu perspektywę interpretacyjną godną swojej złożoności i wielowymiarowości. Z jednej strony autorka opiera się na wnikliwych eksploracjach źródłowych i analitycznej dociekliwości w zakresie wyjaśniania tajemnic ukrytych w słowno-muzycznej materii utworów Liszta, z drugiej – wykraczając poza specyfikę wąskospecjalistycznego ujęcia muzykologicznego – wpisuje je w prawdziwie interdyscyplinarny, a zarazem intermedialny horyzont. Wyłania się z niego sugestywnie zarysowany obraz Lisztowskiej liryki wokalnej, uwypuklający zarówno jej niepowtarzalne, indywidualne własności, jak i te, które łączą pieśni Liszta z europejską tradycją gatunku. Nie ulega przy tym wątpliwości, że wyniki owocnych poznawczo badań autorki zainteresować mogą nie tylko środowisko badaczy akademickich, lecz także wszystkie osoby, które pragną bardziej kompetentnie obcować z muzyką wielkiego romantyka.
Z recenzji dr hab. Iwony Lindstedt (Uniwersytet Warszawski)

[…] podjęcie badań nad liryką wokalną Liszta stawia badacza przed sporym metodologicznym wyzwaniem – dobrze znanym każdemu, kto podejmuje się dzisiaj naukowej analizy złożonego, hybrydycznego fenomenu, jakim jest pieśń artystyczna. Jako forma słowno-muzyczna, w której język literatury i muzyki funkcjonują w ścisłej i wielopoziomowej współzależności. Stanowi ona przedmiot szczególnego zainteresowania tych muzykologów, którzy gotowi są podjąć ryzyko wykraczania poza bezpieczne ramy własnej dyscypliny badawczej i konfrontować się z najnowszymi kierunkami humanistycznej refleksji. W owe niepewne obszary, na których rozgrywa się spotkanie słowa i dźwięku, prowadzi także jedna ze ścieżek współczesnych badań komparatystycznych, zajmujących się bogatą problematyką literacko-muzycznych powiązań.
Praca Małgorzaty Gamrat sytuuje pieśni Liszta w samym centrum tego pogranicza, adaptując właściwą dla niego podwójną perspektywę. Odzwierciedla ją już konstrukcja książki, w której dwie części – Słowo i Dźwięk – zostały poświęcone poszczególnym mediom, a każde z nich potraktowano tu z równą uwagą i precyzją analityczną. Z tego względu monografia stanowi z jednej strony ważną i cenną pozycję w panoramie współczesnych badań lisztologicznych – i szerzej, poświęconych XIX-wiecznej muzyce europejskiej, z drugiej zaś strony świadomie wpisuje się w obręb współczesnego nurtu porównawczych badań intermedialnych, do których metodologii na gruncie polskim sięgali dotąd głównie (by nie rzec: wyłącznie) literaturoznawcy o profilu komparatystycznym. Dzięki tej podwójnej perspektywie oglądu – adekwatnej do hybrydycznej natury samej pieśni – książka łączy atuty znakomicie udokumentowanego, analitycznego studium muzykologicznego oraz syntetycznego, szerokiego ujęcia porównawczego, inspirowanego badaniami współczesnej komparatystyki.
Z recenzji dr Aleksandry Wojdy (Uniwersytet Jagielloński)