Glamour, kobiecość, widowisko. Aktorka jako obiekt pożądania - PDF

Kulturowa monografia, w której autorka bada zależności między kobiecością, widowiskiem i pożądaniem w nowoczesnych społeczeństwach konsumpcyjnych, a zarazem przez pryzmat aktorki przygląda się instytucji i historii teatru, zwracając szczególną uwagę na „podłe gatunki” jak burleska czy rewia, których popularność zależy od ekspozycji kobiecej cielesności i seksualności. Narracja skonstruowana jest tak, by ujawnić ambiwalencję fantazji o kobiecości glamour. Dostrzegając opresyjny i dyscyplinujący wymiar takiego modelu kobiecości, autorka dowodzi kluczowej, a wymazywanej przez historię roli, jaką kobiece ciało glamour odegrało w procesie emancypacji kobiet.

Książka opowiada o jednej z najbardziej pociągających fantazji nowoczesności – fantazji o kobiecości glamour. Kino lat 50. XX wieku stworzyło jej ikonę – to Marilyn Monroe z przymkniętymi oczami, przytrzymująca białą sukienkę, rozwiewaną podmuchem z nowojorskiego metra. Marilyn wciela się tu w rolę bezimiennej dziewczyny – the Girl – a jej białe majtki, choć niepokazane na ekranie kinowym, utrwalone zostaną na niezliczonych fotosach.

Glamour, kobiecość, widowisko jest więc nie tylko historią o pułapkach „kobiecości”, o niemych obiektach pożądania, o mackach wiedzy-władzy. Jest również historią o poszerzaniu definicji kobiecości oraz o zakulisowej lub przemilczanej władzy kobiecej. O zabawie w kobiecość, która bywa śmiertelnie poważna.

Współwydawcą książki jest Instytut Teatralny.

Książka otrzymała nominację do Górnośląskiej Nagrody Literackiej JULIUSZ 2017.

******

Glamour, Femininity, Performance. The Actress as the Object of Desire

The monograph concerns two fields of studies of a theatre: woman’s studies and popular genres’ studies. The author analyses a double relation between the femininity and the performance using the category of “glamour”, understood as a visual code rising in the city milieu. This code generates and controls the spectators’ desires. The author examines not only the historical genres (in which the actress was glamorized and as result the new model of femininity “glamour” was shaped) but also the attempts of impeachment of this model made in the theatre from the second half of the 20th century.

Keywords: glamour, femininity, show, actress, sensuality, burlesque, musical comedy, variety, studies of a theatre.

Agata Łuksza w polemicznym wobec zastanych teorii i analiz wywodzie rekonstruuje historię pojęcia glamour, a jednocześnie skupia w tym pojęciu narrację na temat wyłaniania się podmiotowości i następnie jej rozszczepień w kulturze od XIX do XXI wieku. Bohaterkami tej opowieści są aktorki, lecz również kobiety, które są reprezentowane na scenie. Z drugiej strony ważny okazuje się dyskurs uczestnictwa i sprawczości - teoretyczny konstrukt "męskiego oka" zyskuje tu wiele konkretyzacji. Rozprawa pomaga zrozumieć mechanizmy kulturowe - nie tylko te, które opisuje, lecz także te, dla których opisu dostarcza dobrego wzoru.
Z recenzji Ingi Iwasiów

Agata Łuksza - kulturoznawca, pracuje w Instytucie Kultury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Zajmuje się problematyką płci, ciała i seksualności, historią teatru XIX wieku, historią kobiet w teatrze oraz kulturą popularną.