Estetyka muzyki

Dzieło klasyka światowej literatury muzykologicznej, Carla Dahlhausa, stanowi syntetyczne i zwięzłe ujęcie podstawowych problemów z zakresu estetyki muzyki. Prezentuje podejście systematyczne z perspektywą historyczną, wiążąc dane zagadnienie z jego genezą oraz kolejnymi fazami rozwoju. Autor w 13 rozdziałach podręcznika ujmuje najważniejsze problemy nowożytnej estetyki muzyki, dotyczące rozumienia muzyki jako sztuki posiadającej autonomiczny warsztat artystyczny.

Poszczególne rozdziały poświęcone są fundamentalnym problemom teoretycznym i estetycznym, które przez trzy stulecia kształtowały nowożytny dyskurs o muzyce:

• muzyka jako tekst i dzieło,
• przemiany estetyki uczuć,
• emancypacja muzyki instrumentalnej,
• sądy o sztuce i smaku,
• geniusz, entuzjazm, technika,
• afekt i idea,
• dialektyka "rozbrzmiewającego wnętrza",
• konflikt w sprawie formalizmu,
• muzyka programowa,
• tradycja i reforma w operze,
• estetyka i historia,
• fenomenologia muzyki,
• koncepcja muzyki jako analogii tekstu słownego,
• pojęcie dzieła muzycznego,
• ewolucja postaw estetycznych,
• emancypacja muzyki instrumentalnej,
• dylemat oceny obiektywnej,
• znaczenie świadomości historycznej dla oceny estetycznej.

Książka ta, zawierająca cenny materiał dydaktyczny, przetłumaczona z języka niemieckiego przez profesora UW Zbigniewa Skowrona, z powodzeniem może stać się lekturą obowiązkową dla studentów muzykologii, a także służyć jako lektura uzupełniająca na wydziałach humanistycznych, zwłaszcza dla studentów dyscyplin historycznych, filozoficznych, nauk o sztuce, kulturoznawstwa oraz w akademiach muzycznych. Nie istnieje polski odpowiednik tej publikacji w dotychczasowej polskojęzycznej literaturze dydaktycznej.

******

Aesthetics of music

A portrayal of the fundamental issues of modern aesthetics of music related to the understanding of music as an art with autonomous artistic techniques. The author uses a systematical approach with a historical perspective, linking each topic to its origins and subsequent phases of development. He considers theoretical and aesthetic issues which had been shaping the modern musical discourse for three centuries, for example the concept of music as an analogy of verbal text, the evolution of aesthetic attitudes and the dilemma of the objectivity of judgements.

Keywords: music, musicology, aesthetics of music, musical composition, aesthetic judgement

Carl Dahlhaus (1928–1989) – wybitny przedstawiciel muzykologii niemieckiej drugiej połowy XX wieku, profesor Technische Universität w Berlinie. W szerokim polu jego zainteresowań badawczych znajdowały się jego zagadnienia teorii, historii i estetyki muzyki, od średniowiecza, poprzez barok, klasycyzm i romantyzm, do XX wieku, a także twórczość Ludwiga van Beethovena, Richarda Wagnera i Arnolda Schönberga.

W dorobku Dahlhausa znalazły się edycje zbiorowe, jak: Dzieła wszystkie Wagnera i Neues Handbuch der Musikwissenschaft, a także liczne książki i studia z różnych dziedzin muzykologii, m.in. Untersuchungen über die Entstehung der harmonischen Tonalität (1968), Zwischen Romantik und Moderne (1974), Grundlagen der Musikgeschichte (1977), Die Idee der Absoluten Musik (1979, tłum. pol. Idea muzyki absolutnej i inne studia, 1988), Die Musik des 19. Jahrhunderts (1980, 1988), Musikalische Realismus (1982), Klassische und romantische Musikästhetik (1988).