Płeć, przyjemność i przemoc. Kształtowanie wiedzy eksperckiej o seksualności w Polsce

W PRL o życiu intymnym pisano niemało. Z publikowanych przez seksuologów książek i artykułów czytelnicy dowiadywali się, co jest normalne, zdrowe, kulturalne i przyjemne. Lekarze, a także prawnicy, zajmowali się również przemocą, analizowali przyczyny i skutki gwałtów.

Według polskich badaczy seksualność była wielowymiarowa, jednocześnie cielesna, psychiczna i związana z kulturą. Podążali oni za troskami pacjentów i czytelników, często zagubionych w świecie sprzecznych komunikatów zmieniającej się rzeczywistości społecznej. Wiedza ekspercka powstała w wyniku interakcji pacjentów, lekarzy, autorów, czytelników, polskich stereotypów i amerykańskich eksperymentów. Ta antropologiczna analiza dyskursu eksperckiego ostatnich 40 lat odpowiada na nurtujące nas pytania: Jaką trzeba być kobietą, jakim trzeba być mężczyzną, żeby osiągnąć przyjemność seksualną? Jakie warunki musi spełnić ofiara przemocy, żeby móc liczyć na sprawiedliwość w sądzie? Jak feminizm wpłynął na transformację ról płciowych i jakie znaczenie ma holistyczna tradycja polskiej seksuologii?

******

Gender, Pleasure and Violence. The Construction of Expert Knowledge of Sexuality in Poland

The anthropological analysis of the expert discourse of the last 40 years concerning the development of sexology in Poland. The author focuses on two aspects of sexuality: pleasure (conditions to achieve it) and violence (seeking justice in court by rape victims). Furthermore, she examines gender roles and the impact of transformations that these roles underwent on sexuality, as well as the influence of feminism on the issues discussed.

Keywords: Polish sexology, sexual pleasure, rape, feminism, role of gender.

Zobacz inne publikacje z serii: Etno »

Recenzja autorstwa Waldemara Kuligowskiego opublikowana w piśmie: Lud (t. 98, s. 372-374, 2014) »

Recenzja na portalu Polskiego Towarzystwa Badaczy Opinii i Rynku: newsletter nr 115 »

Recenzja autorstwa Sylwii Kuźmy-Markowskiej opublikowana w piśmie: InterAlia »

Dr hab., prof. ucz. Agnieszka Kościańska – uzyskała doktorat i habilitację na Uniwersytecie Warszawskim. Pracuje w Zakładzie Teorii i Badań Współczesnych Praktyk Kulturowych w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego. Leverhulme Visiting Professor w Oxford School of Global and Area Studies. Autorka książek Potęga ciszy. Konwersja a rekonstrukcja porządku płci na przykładzie nowego ruchu religijnego Brahma Kumaris (WUW 2009), Płeć, przyjemność i przemoc. Kształtowanie wiedzy eksperckiej o seksualności w Polsce (WUW 2014, wyd. ang. Indiana UP, 2021), Antropologia wobec dyskryminacji (WUW 2015) oraz Zobaczyć łosia. Historia polskiej edukacji seksualnej od pierwszej lekcji do Internetu (2017, wyd. ang. Berghahn Books, 2021), a także (współ)redaktorka zbiorów dotyczących problematyki płci i seksualności m.in. Kobiety i religie i Gender. Perspektywa antropologiczna oraz redaktorka podręcznika Antropologia seksualności. Teoria. Etnografia. Zastosowanie. Publikowała m.in. w pismach „Kultura i Społeczeństwo”, „Lud”, „Focaal. European Journal of Anthropology”, „Sociologický časopis”, „Ethnologie Française”, „Zeszyty Etnologii Wrocławskiej”, „InterAlia”, „(op.cit.,)”.

Wywiad z autorką w: Gazecie Wyborczej »

Wywiad z autorką w: Dużym Formacie »