Żydzi – problem prawdziwego Polaka. Antysemityzm, ksenofobia i stereotypy narodowe po raz trzeci

• Czy demokracja sprzyja odrzucaniu wrogości wobec Żydów?
• Jak na antysemityzm wpływa polska religijność?
• Czy imperium medialne o. Rydzyka jest źródłem postaw antysemickich?
• Czym jest wtórny antysemityzm, a czym tzw. nowy antysemityzm antyizraelski?
• Czy Polacy odrzucają prawdę na temat polskiej zbrodni w Jedwabnem?

Pierwsze opracowanie materiału, jaki przyniosły badania nad antysemityzmem w okresie 20 lat budowania demokracji w Polsce. Prezentuje wyniki z 2012 roku porównane z danymi z roku 1992 i 2002. Wskazują one, że z jednej strony demokracja sprzyja odrzucaniu wrogości wobec Żydów – odsetek antysemitów spadł znacząco w porównaniu z 2002 rokiem. Z drugiej jednak strony – co głosi podstawowa teza raportu – antysemityzm stał się częścią szerszego światopoglądu ideologicznego, nazwanego światopoglądem narodowo-katolickim. Wyniki ujawniają także smutny fakt, że polska religijność i wielu przedstawicieli Kościoła wyraźnie wpływają na utrzymywanie się postaw antysemickich.

*********

The Jews – a Problem of a True Pole. Antisemitism, Xenophobia and National Stereotypes for the Third Time

The publication examines the findings of the comparative research on antisemitism in Poland in 1992, 2002 and 2012. The analysis of the results demonstrates that democracy favours rejecting hostility towards the Jews, but causes antisemitism to become part of a broader, nationalistic and catholic ideological view. Polish religiosity and the fact that many Catholic Church representatives influence antisemitic attitudes in Poland seem to be a predominant opinion.

Keywords: Jews in Poland, Polish antisemitism, national stereotypes, xenophobia.

Zobacz inne publikacje w serii: Studia i analizy Instytutu Socjologii UW »

Prof. dr hab. Ireneusz Krzemiński – socjolog i publicysta, emerytowany profesor Wydziału Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Zwolennik socjologii humanistycznej i koncepcji interakcjonistycznych: Co się dzieje między ludźmi? (2000); badacz „Solidarności”: „Solidarność”. Niespełniony projekt polskiej demokracji (2013), Polacy – jesień ’80 (2005), „Solidarność” doświadczenie i pamięć (2010), Solidarność a narodziny demokratyczne Polski (2021), stereotypów narodowych i zjawiska antysemityzmu: Czy Polacy są antysemitami? (1996), Żydzi – problem prawdziwego Polaka (2015), Antysemityzm w Polsce i na Ukrainie – raport z badań (2004), przemian ustrojowych: Druga rewolucja w małym mieście. Zmiana ustrojowa w oczach mieszkańców Mławy i Szczecinka (z P. Śpiewakiem, 2001), Po rewolucji. Konsolidacja demokracji w małych miastach: Mława i Szczecinek (2012), narodzin i rozwoju procesów demokratycznych w Polsce: Wielka transformacja: zmiany ustroju w Polsce po 1989 (2011), przemian obyczajowych i ruchu gejowskiego: Naznaczeni. Mniejszości seksualne w Polsce – raport 2008 (2009), stosunków grupowych i sytuacji osób LGBT. Aktywny komentator życia politycznego.
Członek Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, Polskiego Towarzystwa Studiów Politycznych, European Sociological Association, a także członek zarządu Polskiego PEN Clubu, Rady Konsultacyjnej Europejskiego Centrum Solidarności oraz Rady Gospodarczej przy Premierze RP w latach 2010-2015.

Dominik Wasilewski,
Frustracja i gniew a atrakcyjność skrajnej ideologii. Społeczne źródła aktów przemocy wobec imigrantów oraz agresji słownej wobec znanych postaci życia publicznego w oczach studentów
https://doi.org/10.31338/uw.9788323518105.pp.161-189

Jerzy Bartkowski, http://orcid.org/0000-0002-5055-7363
Obecność w sferze publicznej – Żyd jako kandydat na prezydenta, przedsiębiorca i właściciel ziemi
https://doi.org/10.31338/uw.9788323518105.pp.190-215

Jowita Wiśniewska,
Opinie na temat mordu w Jedwabnem. Społeczne reperkusje książki Jana Tomasza Grossa Sąsiedzi
https://doi.org/10.31338/uw.9788323518105.pp.95-121

Krzysztof Chomicki,
Marcin Jóźko,
Wojciech Ogrodnik,
Polaków portret własny, Polaków portret innych. Stereotypy narodowe w świetle badań empirycznych
https://doi.org/10.31338/uw.9788323518105.pp.132-160

Adrian Wójcik,
Postrzegana instrumentalizacja historii i postrzeganie przeszłych relacji polsko-żydowskich
https://doi.org/10.31338/uw.9788323518105.pp.122-131

Rafał Duluk,
Szczególne uprawnienia Kościoła katolickiego a antysemityzm
https://doi.org/10.31338/uw.9788323518105.pp.60-94

Ireneusz Krzemiński,
Uwarunkowania i przemiany postaw antysemickich
https://doi.org/10.31338/uw.9788323518105.pp.21-59

Ireneusz Krzemiński,
Wprowadzenie. „Antysemityzm, ksenofobia i stereotypy narodowe po raz trzeci”
https://doi.org/10.31338/uw.9788323518105.pp.13-20