Po rewolucji. Konsolidacja demokracji w małych miastach: Mława i Szczecinek

Interesujące studium socjologiczne dwóch małych miast, Mławy i Szczecinka, powtórzone po 10 latach od pierwszych badań. Poprzednie ukazywały przebieg procesu transformacji ustrojowej, te najnowsze poświęcone są zjawisku krzepnięcia demokracji, rozwoju samorządności w społecznościach lokalnych. Książka niezwykła, bo opisująca nie tylko ważne przemiany w systemach społecznych i gospodarczych, ale przede wszystkim docierająca do zmian, które nastąpiły w świadomości mieszkańców obu ośrodków.

W 1997 roku interesowało nas przede wszystkim to, jak mieszkańcy prowincji – powiatowych miast – odczuwają zmiany, jak je oceniają, jakie konsekwencje wielka rewolucja systemowa powoduje w ich życiu oraz na czym te zmiany według ich opinii polegają. Oczywiście, transformacja, która według badaczy przechodzi w modernizację, stała się trwałym procesem rozwoju społeczeństwa demokratycznego. Przystępując do drugiego badania w 2008 roku założyliśmy, że transformacja – a więc ukonstytuowanie się nowego ładu - już się dokonała, i chcieliśmy rozszerzyć zakres pierwotnych pytań badawczych. Wciąż aktualne były pytania o ocenę minionego czasu – czasu niezwykle głębokich przemian, czasu kosztownego społecznie, ale zarazem stwarzającego w bardzo krótkim okresie zupełnie nowe możliwości życiowe dla wszystkich obywateli Polski. Ale czy istotnie dla wszystkich? Właśnie mieszkańcy obu naszych miast mieli odpowiedzieć na pytanie, w jakim stopniu nowe możliwości otworzyły się także przed nimi i jak je wykorzystali.
Ze Wstępu Ireneusza Krzemińskiego

Prof. dr hab. Ireneusz Krzemiński – socjolog i publicysta, emerytowany profesor Wydziału Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Zwolennik socjologii humanistycznej i koncepcji interakcjonistycznych: Co się dzieje między ludźmi? (2000); badacz „Solidarności”: „Solidarność”. Niespełniony projekt polskiej demokracji (2013), Polacy – jesień ’80 (2005), „Solidarność” doświadczenie i pamięć (2010), Solidarność a narodziny demokratyczne Polski (2021), stereotypów narodowych i zjawiska antysemityzmu: Czy Polacy są antysemitami? (1996), Żydzi – problem prawdziwego Polaka (2015), Antysemityzm w Polsce i na Ukrainie – raport z badań (2004), przemian ustrojowych: Druga rewolucja w małym mieście. Zmiana ustrojowa w oczach mieszkańców Mławy i Szczecinka (z P. Śpiewakiem, 2001), Po rewolucji. Konsolidacja demokracji w małych miastach: Mława i Szczecinek (2012), narodzin i rozwoju procesów demokratycznych w Polsce: Wielka transformacja: zmiany ustroju w Polsce po 1989 (2011), przemian obyczajowych i ruchu gejowskiego: Naznaczeni. Mniejszości seksualne w Polsce – raport 2008 (2009), stosunków grupowych i sytuacji osób LGBT. Aktywny komentator życia politycznego.
Członek Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, Polskiego Towarzystwa Studiów Politycznych, European Sociological Association, a także członek zarządu Polskiego PEN Clubu, Rady Konsultacyjnej Europejskiego Centrum Solidarności oraz Rady Gospodarczej przy Premierze RP w latach 2010-2015.

Praca [...] poświęcona analizie lokalnych światów społecznych dwóch małych (ale bardzo interesujących) miast. Stanowi solidne, bogate teoretycznie i empirycznie opracowanie socjologiczne dotyczące postrzegania i oceny zmian gospodarczych, społecznych i politycznych, jakie dokonały się w naszym kraju po 1989 r. Autorzy wszystkich zawartych w tej pracy artykułów stawiają pytania dotyczące zasad i form ukonstytuowania się różnych aspektów tworzącego się ładu publicznego na poziomie lokalnym. Czynią to z perspektywy socjologicznej, interesując się tym, jak nowe zasady działań gospodarczych, udziału politycznego i aktywności społecznej zakorzeniły się w świadomości ludzi.
Z recenzji Sławomira Łodzińskiego