Lokalny dialog obywatelski. Refleksje i doświadczenia

W książce autorzy skupiają się przede wszystkim na praktyce dialogu obywatelskiego, formach, w jakich mieszkańcy oraz ich instytucjonalne i nieinstytucjonalne reprezentacje komunikują się ze strukturami władzy i administracji lokalnej, a także wynikającymi z tego wnioskami dla procesów kształtowania się nowych form demokracji uczestniczącej. Autorzy podejmują próbę poszukiwania odpowiedzi na główne pytanie, czy i w jakim stopniu obecne praktyki dialogu służą lokalnej demokracji, a także jakie występują instytucjonalne, świadomościowe, kulturowe bariery upowszechniania lokalnego dialogu obywatelskiego.
Publikacja jest podsumowaniem sesji warsztatowej „Dialog obywatelski na poziomie lokalnym”, która miała miejsce podczas XIV Zjazdu Socjologicznego w Krakowie, odbywającego się pod hasłem „Co się dzieje ze społeczeństwem”, zorganizowanego przez Polskie Towarzystwo Socjologiczne oraz Instytut Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w dniach 8–11 września 2010 r.

Podstawowe dwie tezy, jakie prezentuje książka, to: słabość socjologicznej teorii instytucji dialogu obywatelskiego oraz niedojrzałość polskiej demokracji uczestniczącej. Część artykułów (zwłaszcza w części pierwszej) koncentruje się na interesującej i kompetentnej dyskusji wokół tej pierwszej tezy (toczonej także w perspektywie europejskiej); zdecydowana większość artykułów empirycznych (odnoszących się do konkretnych badań instytucji partycypacyjnych w Polsce) dowodzi słabości badanych instytucji polskiego dialogu obywatelskiego. Motyw barier, ograniczeń, pozorowania, obciążeń kulturowych, sztuczności czy fasadowości dialogu dominuje, ale – co jest istotną cechą tej publikacji i wyróżnia ją na tle wielu prac dotyczących pokrewnej problematyki – nie przeradza się w czarnowidztwo ani obezwładniające malkontenctwo; stanowi raczej punkt wyjścia do analiz konstruktywnych, poszukujących dróg wyjścia z kryzysu demokracji, możliwych kierunków reform, przełamania barier i niekorzystnych uwarunkowań i – wreszcie – naprawy instytucji obywatelskiego dialogu i komunikacji. Tego rodzaju interesujących poszukiwań teoretyczno-poznawczych i propozycji reform instytucji DO w poszczególnych artykułach tomu i w podsumowaniach znajdujemy bardzo wiele.

Z recenzji prof. Piotra Glińskiego