Król i Korona Cierniowa. Kult relikwii we Francji Kapetyngów

Głównym tematem książki jest pokazanie wzajemnego związku między dwoma istotnymi problemami historii średniowiecznego królestwa Francji: jedenastowieczną apokryficzną legendą o karolińskiej translacji Korony Cierniowej do królestwa Franków i jej recepcją w literaturze XI-XIII wieku, a rekonstrukcją faktycznego kapetyńskiego kultu relikwii. W przekonaniu autora oba te fenomeny kultury duchowej kapetyńskiej Francji były ze sobą wzajemnie powiązane i kształtowały między stuleciem XI a XIII religijne podstawy ideowe monarchii kapetyńskiej.

Książka otrzymała nagrodę Prezesa Rady Ministrów za osiągnięcia naukowe w roku 2014.

Autorskie czwartki w BUW Prezentacja książki

The King and the Crown of Thorns. The Cult of Relics in Capetian France

The author portrays the relation between two problems of the medieval kingdom of France: the apocryphal 11th-century legend about Charlemagne bringing the Crown of Thorns to the kingdom of the Franks and its reception in 11th-13th century literature, and reconstructing the actual Capetian cult of relics. In the author’s opinion between the 11th and 13th century both phenomena of the spiritual culture of Capetian France were shaping the religious ideological foundations of the Capetian dynasty.

Keywords: Capetian dynasty, Crown of Thorns, medieval France, French literature of the 11th-13th century.

Od dawna już nie było w polskiej historiografii rozprawy, która by tak wyraźnie wpisywała się w tematykę dotyczącą fundamentalnych problemów dotyczących teorii podstaw ideowych i ustrojowych instytucji państwowych w wiekach średnich. Dokonana przez Jerzego Pysiaka analiza hagiograficznych legend dotyczących świętych relikwii stanowi ciekawy punkt wyjścia do pogłębionych rozważań, które pozwalają poznać i zrozumieć ideologię rozwiniętych cywilizacyjnie państw Europy średniowiecznej – na pierwszym miejscu Francji, lecz również zachodniego Cesarstwa i Anglii – w rozległej perspektywie chronologicznej, poczynając od monarchii karolińskiej, a kończąc na początkach XIV wieku. Omawiane przez autora zagadnienia sakralizacji władzy monarszej poprzez zaangażowanie królów i cesarzy w kult relikwii i świętych pozwalają poznać znaczenie relikwii w procesach kształtujących instytucje władzy, religijne podstawy państwa i społeczeństwa średniowiecznego, a co więcej, zbliżają nas do poznania psychologii zbiorowej ówczesnych elit politycznych i kulturalnych.
Z recenzji prof. Henryka Samsonowicza

Jerzy Pysiak (ur. 1970) – pracuje w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Doktorat, poświęcony podstawom ideowym i mitologii władzy królewskiej we Francji za panowania Filipa Augusta, obronił na Wydziale Historycznym UW w 1999 roku. Jego zainteresowania badawcze dotyczą przede wszystkim ideologii władzy królewskiej, kultury religijnej i mitologii historycznej oraz kultu relikwii i świętych w średniowiecznej Francji i Europie Zachodniej.