Od aforyzmu do zinu. Gatunki twórczości słownej

Podręcznik klasyfikuje i zestawia formy i gatunki twórczości słownej, funkcjonujące we współczesnej kulturze polskiej lub będące dla niej ważnym odniesieniem - od aforyzmu do zinu przez kołysankę, komiks, powieść i wiele innych gatunków. Autorzy proponują ujęcie etnocentryczne, skupiając się na współczesnej kulturze lokalnej, polskiej oraz tych gatunkach, które mają do niej odniesienie i stanowią jej nieodłączną część.

Próbę klasyfikowania lub katalogowania form twórczości słownej i ujęcia wielu różnorodnych jej gatunków funkcjonujących we współczesnej kulturze polskiej lub będących dla niej ważnym odniesieniem – od aforyzmu do zinu przez kołysankę, komiks i powieść – a następnie zestawienia ich obok siebie w jednym tomie można sobie wyobrazić jako sytuację połowów, zarzucania sieci w wielomedialne środowisko językowe po to, żeby wychwycić formy najbardziej dla niego charakterystyczne. Mogą one – podobnie jak gatunki ryb najczęściej wyławiane w danym akwenie – pomóc z kolei w diagnozowaniu i określeniu specyfiki tego środowiska. [...].
Tom Od aforyzmu do zinu można wyobrazić sobie nie tylko jako efekt zarzucania sieci w przestrzeni współczesnej logosfery, lecz także jako próbę sondowania, wstępnego rozpoznania terenu, które mogłoby być dalej rozwijane w postaci oddzielnych prac i tomów poświęconych kolejnym środowiskom medialnym, także historycznym, a pomyślanych już bardziej całościowo czy systematycznie w obrębie każdego z konstytutywnych mediów słowa.
Ze Wstępu

*********

From aphorisms to zines. Genres of verbal creation

An attempt at classifying and comparing the forms and genres of verbal creation functioning in contemporary Polish culture, or constituting an important reference for it. From aphorisms to zines, through lullabies, comics, novels and many other genres presented in ethnocentric perspective, focusing on the contemporary local, Polish culture, and on the genres which are inseparable from it. In-depth original sketches and interpretations, whose composition is defined by the specificity of the given genre, its cultural, media, and historical or contemporary way of functioning.

Keywords: verbal creation, literary genres, aphorism in Polish culture, ethnocentric literature.

Zobacz inne publikacje w serii: Wiedza o kulturze »

Na część zasadniczą tego frapującego tomu składają się 63 obszernie i kompetentnie opracowane (także z punktu widzenia leksykograficznych prawideł) hasła, napisane przez grono kilkunastu autorek i autorów, ściśle przestrzegających zasad przyświecających logice konstrukcji obszaru tematycznego i – w konsekwencji – budowy treści merytorycznej haseł. Układ haseł jest alfabetyczny […], ale ich treść musi być zróżnicowana, skoro z jednej strony omawia się tak uświęcone tradycją formy, jak mit, bajka czy modlitwa, a z drugiej poddaje wiwisekcji zjawiska z punktu widzenia historii kultury najświeższej proweniencji, takie jak reality show, freestyle czy osobista strona internetowa. A jednak całość jest koherentna, powiedziałbym wręcz, że widać, w jaki sposób gatunki starsze „żyją” dzisiaj w kontekstach odmiennych, jak dochodzi do ich remediacji w ramach choćby konwergencji mediów (a raczej konwergencji naszego użycia mediów).
Książka winna wzbudzić spore zainteresowanie przedstawicieli różnych dziedzin humanistyki, mimo iż forma leksykonów jest dzisiaj wyraźnie w kryzysie. Nie jest to jednak leksykon starego typu, ale raczej dynamicznie, hasłowo skonstruowana opowieść o tym, jaki dzisiaj robimy użytek z języka. Bo z pewnością świat dzisiejszy jest także rozgadany, a jak to wygląda, pokazuje książka Od aforyzmu do zinu.
Z recenzji prof. Wojciecha J. Burszty

Na połów śladów mowy w morzu innych znaków − recenzja autorstwa Zbigniewa Bauera opublikowana w piśmie Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica, vol 2/2014.

Co i gdzie łowić dalej? − tekst autorstwa Agnieszki Karpowicz opublikowany w piśmie Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica, vol 2/2014.

Zaglądanie do akwarium, czyli problemy badania „gatunków internetowych” − tekst autorstwa Matyldy Szewczyk opublikowany w piśmie Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica, vol 2/2014.

Elementarz jako gatunek twórczości słownej − tekst autorstwa Marty Rakoczy opublikowany w piśmie Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica, vol 2/2014.