Doświadczenie wewnętrzne bohatera w dziele filmowym

Zbiór obszernych, wnikliwych artykułów analizujących i interpretujących treść oraz formę przedstawiania w dziele filmowym świata doświadczeń wewnętrznych bohaterów filmowych.

Rozprawy są poświęcone filmom: Świadectwo urodzenia Stanisława Różewicza, Konformista Bernardo Bertolucciego, Lokator Romana Polańskiego, Panny z Wilka Andrzeja Wajdy, Łagodna Piotra Dumały, Aleksandra Aleksandra Sokurowa oraz Wołanie Marcina Dudziaka.

Zamieszczone w tomie interpretacje – zgodnie z zasadami metody antropologiczno-morfologicznej – są wyprowadzane ze znaczeń zawartych w obrazie filmowym przy użyciu argumentów obecnych immanentnie w analizowanym dziele, zebranych w toku starannie przeprowadzonej procedury analitycznej poprzedzającej interpretację.

Rzetelność naukowa autorów i zastosowana metodologia sprawiają, że zawarte w książce odczytania wybitnych, dobrze znanych filmów zaskakują dotychczas niedostrzeganym bogactwem artystycznym omawianych dzieł i głębią znaczeń. Są świadectwem możliwości precyzyjnych, konsekwentnych metodologicznie i zorientowanych antropologicznie badań filmoznawczych.

Monografia powstała w ramach prac Zespołu Badań nad Filmem w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego.

******

Inner Experience of a Film Character in the Cinematographic Work

The book contains a collection of articles analysing the content and form of presenting inner experiences of film characters in the cinematographic work.

The dissertations are dedicated to the following films: Stanisław Różewicz’s Świadectwo urodzenia, Bernardo Bertolucci’s Konformista, Roman Polański’s Lokator, Andrzej Wajda’s Panny z Wilka, Piotr Dumała’s Łagodna, Aleksandr Sokurow’s Aleksandra and Marcin Dudziak’s Wołanie.

Keywords: film analysis, film character, anthropological and morphological analysis, inner experience, rite of passage, liminality, Jungian archetypes.

Recenzja książki autorstwa Hanny Adamkowskiej ukazała się w "Magazynie Filmowym" Stowarzyszenia Filmowców Polskich, nr 4/kwiecień 2018, s. 76 >> Doświadczenie wewnętrzne widza.

Tom zawiera siedem rozwiniętych studiów analityczno-interpretacyjnych, poświęconych filmom należącym do szeroko rozumianego kina autorskiego, i to tego jego nurtu, który sonduje i penetruje doświadczenie wewnętrzne człowieka, progi tego doświadczenia, których przekraczanie generuje istotne przemiany duchowej obecności człowieka w świecie i jego rozumienia. W odniesieniu do tego rodzaju dzieł filmowych zastosowana w rozprawach metoda „antropologiczno-morfologiczna” sprawdza się najlepiej i ujawnia pełnię swoich możliwości.
Zawarte w tomie studia, mimo spójności podejścia, nie stanowią mechanicznego zastosowania jakiegoś przyjętego schematu czy algorytmu analitycznego. Każde z nich ujawnia swoiste rysy, dotyczące wyboru tematów czy horyzontów interpretacyjnych, niektóre dążą do uwzględnienia w analizie wszystkich najważniejszych składowych dzieła filmowego, inne koncentrują się na wybranych jego rejestrach. We wszystkich jednak uwidacznia się ta sama dążność do wykrycia sposobów budowania znaczeń i sensów dzieła (dotyczących zwłaszcza wymiarów doświadczenia bohatera) środkami czysto filmowymi, które są niezwykle starannie identyfikowane i analizowane, by stać się podstawą oryginalnych i odkrywczych interpretacji. Taka koegzystencja wierności wobec podstawowych założeń teoretycznych oraz samodzielności i inwencji ich analitycznych konkretyzacji to wyraźny znak cechowy szkoły badawczej.
Z recenzji wydawniczej prof. dr. hab. Grzegorza Godlewskiego

Drogą uważnej, bardzo skrupulatnej i drobiazgowej lektury dokonuje się finezyjny proces odsłaniania kolejnych warstw semantycznych badanych utworów oraz stopniowego docierania do ich najbardziej złożonych konstrukcji stylistycznych, które służą ukazaniu i przekazaniu wewnętrznej perspektywy widzenia świata przez filmowe postacie. Dzięki nie tylko wyostrzonej wrażliwości estetycznej uzdolnionych autorów tej książki jako interpretatorów wybranych do analizy filmów, ale także dzięki ich metodologicznej kulturze, która pozwala na dobór odpowiednio funkcjonalnego instrumentarium pojęciowego, znane arcydzieła, wielokrotnie już opisane i poniekąd „wyeksploatowane” – takie jak np. Konformista, Lokator – ujawniają nieoczekiwane i do tej pory nieodkryte bogactwo artystyczne za sprawą metodycznej, precyzyjnej i bardzo rzetelnej analizy różnych aspektów języka filmowego – pracy kamery, przestrzennej i kolorystycznej kompozycji kadru, inscenizacji, montażu, gry aktorskiej, kostiumu, charakteryzacji, scenografii, rekwizytów etc. Poszczególne studia składają się na pasjonujące zapisy intelektualnych konfrontacji z wybitnymi filmami, dostarczając nieczęsto spotykanej czytelniczej satysfakcji poznawczej. Satysfakcji tej sprzyja również i to, że znakomita większość tekstów jest napisana bardzo dobrą, niekiedy wręcz literacką polszczyzną, która skomplikowaną problematykę poszczególnych utworów filmowych przedstawia odbiorcy w bardzo przejrzysty sposób.
Z recenzji wydawniczej prof. dr. hab. Tadeusza Szczepańskiego