Samobójstwo w kulturze dzisiejszej. Listy samobójców jako gatunek wypowiedzi i fakt kulturowy

Autorka tej książki podjęła próbę znalezienia odpowiedniego języka do rozmowy o ludzkiej autodestrukcji. Prezentowane studium porównawcze, zestawiające autentyczne zapisy pozostawiane przez samobójców z ich kulturowymi przedstawieniami, umożliwia dostrzeżenie różnic między tymi tekstami. Interdyscyplinarne podejście, w którym wykorzystane zostały drogi interpretacyjne zarówno kulturoznawcze, językoznawcze, jak i suicydologiczne, pozwala na otwarcie dialogu naukowego z narracją tworzoną przez kulturę, media i społeczeństwo.

Zapis, jaki zostawia po sobie samobójca, jest tekstem, na który została nałożona warstwa stereotypów, mitów i wyobrażeń. Wokół samobójcy oraz jego czynu zbudowano opowieść na podstawie przekazów, które przez lata dostarczały prasa, kino, literatura, a w ostatnim czasie Internet. Narracja ta, odwołująca się do samobójstw bohaterów literackich, filmowych, a także postaci z pierwszych stron medialnych doniesień, mało ma jednak wspólnego z dramatem śmierci w odosobnieniu i rozpaczy, który rozgrywa się każdego dnia, w świecie pozbawionym rozgłosu oraz blasku reflektorów.

******

Suicide in Contemporary Culture. Suicide Notes as a Genre and Cultural Fact

A comparative study which juxtaposes original suicide notes with their cultural representations and allows for seeing the differences between such texts. An interdisciplinary approach, which uses cultural, language and suicidal interpretations thus enabling a scientific dialogue with the narrative created by culture, media and society.

Keywords: suicide, suicide note, Werther-effect, suicide attempt, self-destruction.

Recenzja autorstwa Adama Czabańskiego opublikowana w piśmie „Forum Akademickie” nr 3/2021: Badanie listów samobójców »

Halszka Witkowska napisała książkę potrzebną, mądrą i odważną. […] Książka Witkowskiej pozwala czytelnikowi, czasem bezwstydnie, zajrzeć wprost w tajemnice samobójcy, w jego intymny, przedśmiertny monolog – podkreślmy – nie skierowany do każdego, nie skierowany do nas, do mnie. Tworzy jednak przede wszystkim ramę teoretyczną „czytania” samobójstwa jako komunikatu. Proponuje też autorskie interpretacje tych zdarzeń, stanowi więc tym samym realizację bardzo trudnego przedsięwzięcia badawczego, jakim jest połączenie teorii czytania z jego praktyką realizowaną w zetknięciu z tekstowym konkretem.
Dr hab. Filip Mazurkiewicz, prof. UŚ

Ta właśnie praca jest dowodem na to, że nie tylko zaawansowana statystyka, zastosowanie testów i skali, ale także perspektywa humanistyczna korzystająca z analizy jakościowej jest motorem rozwoju wiedzy suicydologicznej. […] Książka stanowi cenne kompendium wiedzy suicydologicznej przydatnej w pracy psychologów, psychoterapeutów a także nauczycieli, lekarzy, policjantów, osób duchownych i wszystkich stykających się w swojej pracy z dramatem zachowań samobójczych. Na uznanie zasługuje czytelna i wielokierunkowa analiza badanego zjawiska, poznawcza wartość uzyskanych wyników oraz nowatorski i wielu aspektach pionierski charakter naukowych dociekań.
Dr hab. Adam Czabański

Dr Halszka Witkowska – absolwentka studiów drugiego stopnia na kierunku kulturoznawstwo Uniwersytetu Warszawskiego, pomysłodawczyni i koordynatorka kampanii społecznej „Życie warte jest rozmowy”. Dysertację doktorską "Samobójstwo w kulturze dzisiejszej. Listy samobójców jako gatunek wypowiedzi i fakt kulturowy" obroniła na Wydziale „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego. Od 2016 roku na tym samym wydziale prowadzi zajęcia dotyczące suicydologii. Członek Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego, przewodnicząca sekcji ds. Kultury PTS, redaktor naczelna Biuletynu PTS, prezes oraz współtwórczyni naukowego koła suicydologicznego „SKoN” powstałego na Wydziale „Artes Liberales”. Od 2018 roku certfikowany suicydolog oraz członek Zespołu roboczego ds. prewencji samobójstw i depresji przy Radzie ds. Zdrowia Publicznego w Ministerstwie Zdrowia. Należy do grupy pracującej nad międzynarodowym grantem "E-Life Long Learning in Prevention of Suicide in Europe" w programie ERASMUS+. Autorka wielu publikacji naukowych z zakresu suicydologii, a także licznych wystąpień na konferencjach oraz w mediach.

Wywiad Agnieszki Jucewicz z dr Halszką Witkowską: Rozmowa o samobójstwie to rozmowa ku życiu>>>