Gender. Perspektywa antropologiczna. Kontynuacje

Wydany w 2007 roku dwutomowy zbiór Gender. Perspektywa antropologiczna znacząco przyczynił się do zaistnienia problematyki płci i seksualności w polskiej etnologii i antropologii kulturowej, a także w innych naukach humanistycznych i społecznych. Dziś – prawie dwie dekady po publikacji – proponujemy nowe, rozszerzone wydanie dające wgląd w to, co wydarzyło się i zyskało na znaczeniu w badaniach płci i seksualności od 2007 roku: problematykę rasy i rasizmu, kobiecych form ekspresji, płciowych wymiarów migracji, rozwoju feminizmu w kontekście końca zimnej wojny oraz przemocy ze względu na płeć w czasie etnograficznych badań terenowych. W przeciwieństwie do wydania z 2007 roku, nowa edycja zawiera też teksty polskie.

******

Anthropological Perspectives on Gender: Continuations

The 2007 two-volume collection Anthropological Perspectives on Gender has been a major contribution to the emergence of gender and sexuality as topics in Polish ethnology and cultural anthropology as well as in other human and social sciences. Today – almost two decades later – we offer an extended edition that provides an insight into the new and developing subjects post-2007: the questions of race and racism, feminine forms of expression, gendered aspects of migration, post-Cold War development of feminism, and gendered violence during ethnographic fieldwork. Unlike the 2007 version, the edition also contains original Polish texts.

Keywords: gender, anthropology, state, migration, sexual violence, family, racism, masculinity, post-colonialism, post-socialism, ethnography, methodology.

Agnieszka Kościańska – profesorka nauk humanistycznych, pracuje w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego; autorka Odejdź. Rzecz o polskim rasizmie (wspólnie z Michałem Petrykiem, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2022), Zobaczyć łosia. Historia polskiej edukacji seksualnej od pierwszej lekcji do internetu (Czarne, 2017, wyd. angielskie Berghahn Books, 2021), Płeć, przyjemność i przemoc. Kształtowanie wiedzy eksperckiej o seksualności w Polsce (WUW, 2014, wyd. angielskie, Indiana UP, 2021), Potęga ciszy. Konwersja a rekonstrukcja porządku płci na przykładzie nowego ruchu religijnego Brahma Kumaris (WUW, 2009) oraz wywiadu-rzeki z edukatorem seksualnym Wiesławem Sokolukiem Instruktaż nadmierny (Czarne, 2018). (Współ)redaktorka tomów dotyczących problematyki płci, seksualności i dyskryminacji, m.in. podręczników Antropologia seksualności. Teoria. Etnografia. Zastosowanie (WUW, 2012), The Routledge Handbook of Sexuality in East Central Europe (2025).

Renata E. Hryciuk – antropolożka społeczna i latynoamerykanistka związana z Instytutem Etnologii i Antropologii Kulturowej UW. Od ponad dwóch dekad prowadzi badania terenowe z zastosowaniem metodologii antropologii feministycznej w centralnym i południowym Meksyku. Autorka licznych artykułów na temat upolitycznienia macierzyństwa, rodzicielskich ruchów społecznych, polityk rozwojowych oraz gastro-polityki opublikowanych po polsku, angielsku i hiszpańsku. Współredaktorka (z Elżbietą Korolczuk) dwóch prac zbiorowych Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce (WUW, 2012) oraz Niebezpieczne związki. Macierzyństwo, ojcostwo i polityka w Polsce (WUW, 2015). Laureatka Nagrody Dydaktycznej Rektora Uniwersytetu Warszawskiego w 2020 roku.

Anna Safuta, https://orcid.org/0000-0003-2291-2863
„Czy Polak to znaczy gorszy?” A Ukrainka? Urasawianie migrantek z Europy Wschodniej
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.443-464

Victoria Ana Goddard, https://orcid.org/
„Dziewica i państwo”. Płeć i polityka w Argentynie
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.81-104

Agnieszka Kościańska, https://orcid.org/0000-0002-5512-425X
Agnieszka Kosiorowska-Le Rall, https://orcid.org/0000-0002-9033-3284
Natalia Pomian, 0000-0002-8709-6038
„Kobieta powinna decydować w swoim sumieniu” – o katolickim zaangażowaniu w protesty przeciwko zakazowi aborcji w protesty przeciwko zakazowi aborcji w Polsce
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.206-232

Magda Bodzan, https://orcid.org/0000-0002-1239-4284
„Opowiedz nam swoją historię”. O uchodźczych gastrocelebrytkach w Warszawie
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.487-513

Ruxandra Ana, https://orcid.org/0000-0002-6069-584X
Antropolożka tańczy w Hawanie. Ciało i seksualność w etnograficznych badaniach terenowych
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.714-736

Kristen Ghodsee, https://orcid.org/
Katerina Liskova, https://orcid.org/
Bełkotliwi idioci czy zbrodniczy geniusze? Zimnowojenne stereotypy o kobietach, seksualności i krajach komunistycznych
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.307-320

Annick Prieur, https://orcid.org/
Dominacja i pożądanie. Homoseksualność i konstrukcja męskości w Meksyku
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.573-592

Hanna Frejlak,
Gender w badaniach z młodymi uchodźcami na Sardynii. Perspektywa autoetnograficzna
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.737-760

Frances Pine, https://orcid.org/
Góralskie wesele. Pokrewieństwo, płeć kulturowa i praca na terenach wiejskich socjalistycznej i postsocjalistycznej Polski
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.175-188

Subhadra Mitra Channa, https://orcid.org/
Hinduska kobieta: konstrukt i prawda w dobie globalizacji
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.262-278

Jędrzej Burszta, https://orcid.org/0000-0001-7442-3098
Indywidualizm religijny a stosunek do rodzicielstwa młodych osób wierzących LGBT+ w Polsce
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.189-205

Agnieszka Kościańska, https://orcid.org/0000-0002-5512-425X
Agata Ignaciuk, https://orcid.org/0000-0002-7866-6895
Agata Chełstowska, https://orcid.org/0000-0002-4518-9041
Intymność po katolicku. Negocjowanie antykoncepcji w ostatnich dekadach PRL
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.321-344

Emily Martin, https://orcid.org/
Jajo i plemnik. Naukowy romans
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.593-608

Jagoda Schmidt, https://orcid.org/
Jak z kulturowego mężczyzny stałam się feministką? Doświadczenie przemocy słownej podczas badań w warszawskim środowisku wspinaczkowym
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.761-778

Anne Allison, https://orcid.org/
Japońskie matki i obento. Pudełko z drugim śniadaniem jako ideologiczny aparat państwa
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.105-128

Adriana N. Helbig, https://orcid.org/
Komercyjny i undergroundowy hip-hop w Ukrainie
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.409-442

Carole Vance, https://orcid.org/
Konstruktywizm społeczny. Kłopoty z historią seksualności
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.555-572

Lesley Gill, https://orcid.org/
Kształtowanie obywateli, wytwarzanie mężczyzn – armia i męskość w Boliwii
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.147-174

Jeffrey Pilcher, https://orcid.org/
Kto przegonił „królowe chili”? Płeć, rasa i modernizacja miasta w San Antonio w Teksasie w latach 1880–1943
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.363-382

Elizabeth Chin, https://orcid.org/
Lalki etnicznie poprawne – gra z przemysłem rasowym
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.383-408

Renata Hryciuk, https://orcid.org/0000-0002-6740-0514
Macierzyństwo na neoliberalne czasy. Kobiety mazahua, ubóstwo i kulturowe polityki rozwoju w centralnym Meksyku
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.279-306

Sylwia Urbańska, https://orcid.org/0000-0002-5632-8043
Miłość, paczki ze słoikami i broń słabych. Transnarodowe praktyki jedzeniowe polskich matek-migrantek w Brukseli
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.465-486

Renata Hryciuk, https://orcid.org/0000-0002-6740-0514
Od córki do profesjonalistki. Obserwacja uczestnicząca w antropologii: dylematy, ograniczenia i zaskoczenia na przykładzie badań terenowych w mieście Meksyk
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.693-713

Susan Gal, https://orcid.org/
Pomiędzy mową a milczeniem. O badaniach nad językiem i płcią
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.660-692

Sobo Elisa, https://orcid.org/
Słodycz tłuszczu. Zdrowie, prokreacja i towarzyskość na jamajskiej wsi
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.640-659

Eduardo P. Archetti, https://orcid.org/
Style gry i męskie zalety w argentyńskim futbolu
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.129-146

Jeanne Rey, https://orcid.org/
Syreny i duchowi małżonkowie – rytuały jako technologie płci w afrykańskich zielonoświątkowych przestrzeniach transnarodowych
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.535-554

Katarzyna Stańczak-Wiślicz, https://orcid.org/0000-0003-1225-9653
Traktorzystka – o potędze wizerunku
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.345-362

Pnina Werbner, https://orcid.org/
Upolitycznione macierzyństwo i feminizacja obywatelstwa: ruchy kobiece i transformacja sfery publicznej
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.55-80

Judith Okely, https://orcid.org/
Uprzywilejowane, wyćwiczone i ułożone. Szkoły z internatem dla dziewcząt
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.609-639

Renata Hryciuk, https://orcid.org/0000-0002-6740-0514
Agnieszka Kościańska, https://orcid.org/0000-0002-5512-425X
Wstęp
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.9-54

Zuzanna Augustyniak, https://orcid.org/0000-0001-5740-694X
Yilunta jako kategoria porządkująca relacje płciowe. Próba analizy zjawiska w kontekście doświadczeń etiopskich migrantów w Kairze
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.514-534

Homa Hoodfar, https://orcid.org/
Zasłona w ich umysłach i na naszych głowach: muzułmanki i praktyki zasłaniania
https://doi.org/10.31338/uw.9788323567714.pp.233-261