Eureka. Poemat prozą

Pierwszy polski przekład utworu Edgara Allana Poego Eureka. Poemat prozą – traktatu kosmologicznego łączącego odwołania do wiedzy z zakresu astronomii, fizyki, matematyki z koncepcjami formułowanymi przez autora w sposób intuicyjny, rozważaniami o profilu metafizycznym oraz pełniącym funkcję estetyczną dyskursem literackim. Polskojęzycznemu tekstowi, opatrzonemu aparatem krytycznym, towarzyszy instruktywny wstęp tłumacza oraz opracowania redaktorów naukowych, wprowadzające odbiorców w historię powstania utworu oraz w przekładową, literacką i literaturoznawczą recepcję Eureki w Polsce.

******

Eureka. A Prose Poem

The first Polish translation of Edgar Allan Poe’s Eureka. A Prose Poem – a cosmological treatise combining references to astronomy, physics and mathematics with concepts coined by the author by means of intuition, metaphysically-inclined deliberations and a literary discourse serving an aesthetic function. The Polish text is equipped with critical apparatus and accompanied by an informative translator’s introduction and chapters by the editors, introducing the readers to the history of Eureka’s creation process and its literary, literary studies and translative reception in Poland.

Keywords: Eureka. A Prose Poem, Edgar Allan Poe, cosmology, literary cosmography, literary translation.

Mająca swoje początki w latach 60. XIX wieku literaturoznawcza, literacka i przekładowa recepcja twórczości Edgara Allana Poego w Polsce bez planowanej publikacji nie zyskałaby szansy na dopełnienie o bardzo istotny komponent spuścizny amerykańskiego romantyka, jakim jest jego tekst Eureka. Poemat prozą opublikowany po raz pierwszy w oryginale w 1848 roku.
Z recenzji dr. hab. Marka Paryża, prof. UW

O ile samego Edgara Allana Poego, owego barwnego, niespokojnego ducha amerykańskiego romantyzmu, autora Kruka, Zagłady Domu Usherów, Złotego żuka, Czarnego kota oraz wielu innych poczytnych utworów poetyckich i narracyjnych nie trzeba przedstawiać polskiemu czytelnikowi, o tyle Eureka, poemat napisany prozą ponad 175 lat temu, jest dziełem mało znanym i rzadko omawianym, stanowiącym interpretacyjne wyzwanie nawet dla najbardziej wytrawnych znawców i wielbicieli twórczości Poego. […] Uznawana za jeden za najbardziej zagadkowych i osobliwych utworów literatury amerykańskiej Eureka jest jednym z najrzadziej przekładanych tekstów autora […]. Tłumacz doskonale poradził sobie z nieposkromioną skłonnością autora Kruka do tworzenia neologizmów i neosemantyzmów. Przekład Polaka-Chlabicza oddaje nie tylko idiolekt amerykańskiego romantyka, ale pozwala również polskiemu czytelnikowi na wgląd w imaginatywne multiwersum Poego.
Z recenzji dr. hab. Arkadiusza Misztala, prof. UG

Recenzja autorstwa Magdaleny Kempny-Pieniążek opublikowana w dwutygodniku "artPAPIER" » BOSKA FABUŁA

Żaneta Nalewajk-Turecka, https://orcid.org/0000-0002-7156-3519
Eureka. Poemat prozą w tłumaczeniu Mariana Polaka-Chlabicza na tle polskiej recepcji utworów Edgara Allana Poego
https://doi.org/10.31338/uw.9788323561033.pp.123-141

Marian Polak-Chlabicz, https://orcid.org/
O tłumaczeniu Eureki. Słowo od tłumacza
https://doi.org/10.31338/uw.9788323561033.pp.7-16

Marek Wilczyński, https://orcid.org/
Poe-tycka kosmologia: Eureka Egdara Allana Poego
https://doi.org/10.31338/uw.9788323561033.pp.115-122