Sztuka kompromisu. O pierwszej wolnej elekcji i konfederacji warszawskiej

Publikacja przedstawia przebieg pierwszej wolnej elekcji w Rzeczypospolitej, która odbyła się po śmierci Zygmunta Augusta w 1572 roku. Opisano w niej procesy polityczne w okresie bezkrólewia, koncentrując się na negocjacjach między frakcjami szlacheckimi a kandydatami do tronu. Szczególna uwaga została poświęcona konfederacji warszawskiej – jej znaczeniu dla ukształtowania zasady tolerancji religijnej oraz roli, jaką odegrała w zawarciu kompromisu, mimo głębokich różnic wyznaniowych. Zawarte porozumienie stworzyło warunki do wyboru Henryka Walezego na króla Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

******

The Art of Compromise. The First Free Election and the Warsaw Confederation

The publication presents the course of the first free election in the Republic of Poland, which took place after Sigismund II Augustus’ death in 1572. It describes political processes during the interregnum, concentrating on the negotiations between nobility factions and candidates for the throne. Particular attention was paid to the Warsaw Confederation – its importance for shaping the principle of religious tolerance and the role it played in concluding the compromise, despite deep religious differences. The concluded agreement created the conditions for the election of Henry Valois as king of the Polish-Lithuanian Commonwealth.

Keywords: election, reformation, Sigismund II Augustus, modern era, Henry Valois.

[M]onografia autorstwa Macieja Ptaszyńskiego jest znakomitym […] opracowaniem tematyki kluczowej dla kształtowania się ustroju dawnej Rzeczypospolitej jako monarchii elekcyjnej. Książka jest nowatorska w wybranych wątkach interpretacyjnych, nowoczesna pod względem metodologicznym, systematyzująca wiedzę o kulturze politycznej schyłkowego okresu panowania Zygmunta Augusta oraz pierwszego bezkrólewia.
Z recenzji dr. hab. Igora Kąkolewskiego, prof. UWM

[K]siążka należy do gatunku tych, co do których człowiek nawet nie zdawał sobie do końca sprawy, jak bardzo na nie czekał i ich potrzebował […] rzadko zdarza się czytać dzieła tak głęboko przemyślane, oryginalne, erudycyjne, świetnie udokumentowane, zbudowane na wielkiej pracy źródłowej i przynoszące tak interesujące rezultaty.
Z recenzji dr hab. Agnieszki Januszek-Sieradzkiej, prof. KUL