Turyści, przedsiębiorcy, kuracjusze. Polacy w Gizie i Heluanie w XIX i pierwszej połowie XX wieku

Publikacja opowiada o obecności Polaków w Egipcie w XIX i w pierwszej połowie XX wieku. Po bitwie pod piramidami (1798), w której Napoleon Bonaparte pokonał mameluków, Europejczycy na trwałe zagościli nad Nilem, a Egipt wszedł w okres gwałtownych przemian, których uczestnikami byli także Polacy.

W pierwszej części publikacji autor sięga do wspomnień polskich podróżników i odtwarza program typowej XIX-wiecznej wycieczki do piramid, śledząc jednocześnie zmiany, jakie zachodziły na płaskowyżu gizańskim wraz z modernizacją Egiptu i rozwojem turystki. Przedstawia ogólną charakterystykę Polaków przybywających pod piramidy, starając się m.in. ustalić, w jaki sposób docierali do Gizy, co wiedzieli o zabytkach płaskowyżu i czy postrzegali je ze specyficznie polskiego punktu widzenia.

Następnie przenosimy się na przeciwległy brzeg Nilu, do Heluanu, który – dzięki źródłom mineralnym i korzystnemu klimatowi przyciągał kuracjuszy z Europy, Turcji i Ameryki. W Heluanie Polacy nie byli już tylko turystami. Autor analizuje działalność dwóch tamtejszych pensjonatów („Wanda” i „Jola”), założonych i z powodzeniem prowadzonych przez Polaków. Ich właściciele zapisali ciekawą, choć dziś niemal nieznaną kartę w dziejach polskiej emigracji i przedsiębiorczości. Autor stara się odtworzyć różne aspekty funkcjonowania obu zakładów: od proponowanych usług i obowiązujących cen, przez życie codzienne gości, aż po trudności, z jakimi przyszło się borykać tym placówkom w trudnych czasach wojen światowych. Przybliża też postaci, które odegrały kluczową rolę w powstaniu i rozwoju pensjonatów oraz ukazuje, jaką rolę odegrały one w integracji społeczności polskiej w Egipcie. Z uwagi na postać właścicielki „Wandy”, Wandy z Bobrowskich Bilińskiej, której poświęcono szczególnie dużo miejsca, niniejsza publikacja może stanowić także przyczynek do szerszych studiów nad losem kobiet w XIX i XX wieku. Wszak sam Bolesław Prus był pod wrażeniem odwagi i przedsiębiorczości Polki, która odniosła sukces na odległej i egzotycznej ziemi egipskiej…

Recenzja autorstwa Mateusza Będkowskiego opublikowana na stronie Portalu historycznego Histmag.org