Cudzoziemiec niepożądany w polskim prawie o cudzoziemcach

Niniejsza praca poświęcona jest jednemu z najbardziej ważkich zagadnień w obszarze prawa o cudzoziemcach – cudzoziemcom niepożądanym, czyli takich, do których władze państwowe mają negatywny stosunek, dążąc do ich niewpuszczenia na terytorium lub do położenia kresu ich pobytowi. Znaczenie problemu rośnie wraz ze skalą imigracji do Polski – w PRL (jako kraju homogenicznym narodowościowo) był to problem marginalny, w latach 90. egzotyczny, a współcześnie jest już nabrzmiały. Choć oczywiście – i na szczęście – nie jest to ten rozmiar problemu, który od lat 70. obserwuje się na Zachodzie Europy.

Prawo o cudzoziemcach jest obszarem obfitującym w liczne dylematy, warte podjęcia i naukowej refleksji, tym bardziej, że współczesne państwo szuka różnych sposobów minimalizacji zagrożeń i maksymalizacji korzyści, jakie niosą ze sobą migracje międzynarodowe. Różne aspekty problematyki cudzoziemskiej są przedmiotem zainteresowania (jakkolwiek w różnym stopniu natężenia) doktryny prawa administracyjnego, praw człowieka, w coraz większym stopniu także prawa Unii Europejskiej. Na polskim rynku wydawniczym można spotkać publikacje prezentujące te zagadnienia głównie w optyce ponadnarodowej, związanej z prawami cudzoziemca albo procesami integracji europejskiej. Nie deprecjonując w żadnym razie tego dorobku, koniecznym jest odnotowanie coraz bardziej widocznego niedostatku wypowiedzi z zakresu nauk administracyjnych, które z rzadka tylko podejmują tematykę cudzoziemską.

Dlatego właśnie, obrane w pracy ujęcie z perspektywy prawa administracyjnego jawi się jako najbardziej wzbogacające stan doktrynalnego dyskursu. Obrana perspektywa nie oznacza jednak bynajmniej pominięcia, czy marginalizacji zagadnień przynależnych innym gałęziom prawa (zwłaszcza z zakresu międzynarodowego prawa praw człowieka oraz prawa UE), co w dzisiejszym układzie zależności systemów prawnych byłoby niezasadne, wręcz niemożliwe. Zostały one jednak przedstawione z zamysłem ukazania ich wpływu na tworzenie i stosowanie polskiego prawa o cudzoziemcach, a nie jako samodzielne przedmioty opisu.