Homer i jego czasy

Poematy homerowe wyznaczają świt – i to świt olśniewający – kultury zachodniej. Iliada i Odyseja w swoim ogromie, ale również w literackim pięknie i dojrzałości sprawiają tak imponujące wrażenie, że dziś jeszcze – znacznie ponad dwa i pół tysiące lat od chwili powstania – wciąż na nowo budzą zdumienie i podziw. Zdumienie i podziw są początkiem każdego dociekliwego badania, nic zatem dziwnego, że poeta i jego wersy od starożytności po dzień dzisiejszy stawały się źródłem inspiracji dla uczonych i artystów, a także dla zwykłych słuchaczy i czytelników, którzy postanowili zmierzyć się z Homerem i jego dziełem.

Niniejsza książka daje, w formie wprowadzenia, przegląd licznych pytań, jakie nasuwają się w związku z życiem Homera, treścią i strukturą jego twórczości, porządkuje te pytania i udziela – na ile to możliwe – naukowych odpowiedzi. Celem tej pracy jest zachęcenie do zgłębienia Iliady i Odysei, a także, przez przybliżenie kulis świata homerowego, przyczynienie się do zwiększenia satysfakcji z lektury tych arcydzieł literatury starożytnej.

Książka Barbary Patzek, wykładowcy historii starożytnej na uniwersytecie w Essen, jest znakomitym wprowadzeniem do lektury Iliady i Odysei, dwóch poematów leżących u początków kultury literackiej i intelektualnej Zachodu. Autorka przybliża czytelnikowi podstawowe zagadnienia homerowej krytyki: autorstwo poematów, ich specyficzne miejsce w dziejach literatury greckiej, gdzieś na pograniczu kultury ustnej i dopiero kształtującej się kultury piśmiennej, wreszcie związek epiki heroicznej z rzeczywistością historyczną. Profesor Patzek równie sprawnie porusza się w obszarze problematyki krytyczno-literackiej, mitograficznej (czy wręcz: religioznawczej), historycznej i archeologicznej.

Homer i jego czasy to esej skierowany przede wszystkim do studentów filologii, historii i archeologii, ale także do wszystkich tych, którzy mają szerokie zainteresowania humanistyczne i chcą dowiedzieć się czegoś o źródłach naszej cywilizacji.

******

Homer and His Times

A great introduction to reading the Iliad and the Odyssey. The author introduces her readers to the basic issues discussed and pointed out by Homerian critics: the problem of the poems' authorship, their special place in the history of Greek literature on the verge of oral and literal culture, the relationship between the heroic epic and historical realities. The author writes gracefully and knowledgeably within the spheres of critical-literary, religious-historical, and archaeological issues.

Keywords: Homer, Iliad, Odyssey, Greek literature, Ancient Greece, heroic epic.

W oswajaniu Homera współczesnemu polskiemu czytelnikowi wydatnie pomoże książeczka Homer i jego czasy Barbary Patzek, uznanego autorytetu w studiach nad Homerem i tradycją epicką. To bardzo dobre, może nawet najlepsze dostępne po polsku, wprowadzenie do lektury Iliady i Odysei, przydatne zwłaszcza sięgającym po Homera czytelnikom o zainteresowaniach historycznych.

Wartość książki Patzek polega m.in. na tym, że mając jasno określone poglądy w niezwykle gorących sporach dzisiejszych badań nad Homerem, potrafiła napisać książkę autorską, pełną błyskotliwych obserwacji i opartą na własnych szczegółowych badaniach w tej dziedzinie, a jednocześnie nie pozwoliła swoim koncepcjom zapanować nad popularnym wykładem zagadnienia indywidualności twórczej Homera, kwestii Homerowej, problemu historyczności świata Homerowego, czy mitologii Homera. Nawet tradycyjnie myślący badacze dzieł Poety i jego czasów uznają tę książkę za solidną i godną polecenia. Praca Barbary Patzek powinna się stać obowiązkową lekturą, zwłaszcza studentów pierwszych lat historii, dla których Iliada i Odyseja są zwykle pierwszym poligonem metody badań historycznych.