Kościół w świecie późnego antyku

Książka jest zbiorem znakomicie napisanych esejów, traktujących o Kościele w świecie późnego antyku. Profesor Wipszycka stara się pogodzić wykład wiedzy o najważniejszych wydarzeniach, postaciach, prądach doktrynalnych starożytnego Kościoła z pasjonującymi wywodami, odkrywającymi tajniki rozmaitych dyskusji, które od zawsze towarzyszyły chrześcijańskiej refleksji nad własną przeszłością. Odsłaniając kulisy badań historycznych, tłumacząc, o co i dlaczego spierają się uczeni, jakie padają w debatach argumenty, autorka pomaga czytelnikowi zrozumieć dzieje Kościoła, nieraz bardzo skomplikowane, których interpretacja wywołuje skrajne emocje dawnych i współczesnych historyków.

Profesor, który po wielu latach pracy uniwersyteckiej tworzy syntezę przeznaczoną dla czytelnika nie będącego specjalistą, pisze zazwyczaj dzieło klarowne, wyważone (żeby nie powiedzieć – dostojne), wsparte licznymi lekturami i doświadczeniem, jakie się zdobywa ucząc studentów, ci zaś nie najlepiej przyjmują uczone szaleństwa.
Nie ten profesor. I nie takie dzieło. I nie jego studenci.
Napisałam tę książkę wbrew wszelkim tradycjom nakazującym spokój, zwłaszcza w tak ważnej materii, nie stroniłam od pasji. Starałam się pogodzić wykład wiedzy o najważniejszych wydarzeniach, postaciach, prądach doktrynalnych starożytnego Kościoła z wywodami odkrywającymi tajniki rozmaitych dyskusji, które od zawsze towarzyszyły chrześcijańskiej refleksji nad własną przeszłością. Wybrałam ten sposób przedstawiania historii chrześcijaństwa w przekonaniu, że odsłaniając kulisy badań historycznych, tłumacząc, o co i dlaczego spierają się uczeni, jakie padają w debatach argumenty, pomogę czytelnikowi wyrobić sobie zdolność rozumienia dziejów Kościoła. Może przyda się i dziś umiejętność dociekania sensu tego, co się w Kościele działo i dzieje.
Pilna obserwacja dziejów antycznego chrześcijaństwa jasno pokazuje, że nie stanowiły one prostego, tryumfalnego marszu, nie dadzą się ułożyć w jedną linię; nie można oddzielić tych, którzy mieli zawsze absolutną rację, od tych, którzy we wszystkim się mylili. Historia przeze mnie opowiedziana pełna jest napięć i konfliktów, w najwyższym stopniu bolesnych dla jej uczestników. Jesteśmy spadkobiercami dziedzictwa stron, które uczestniczyły w ówczesnych kontrowersjach, wszyscy bohaterowie tamtych wydarzeń zasługują na naszą dociekliwą uwagę. I pełną szacunku sympatię.
Prof. dr hab. Ewa Wipszycka

******

The Church in the late antique world

A synthesis of the information on the most important events, figures, dogmatic tendencies in the Church of late antiquity. It reveals the backstage of historical research, indicating examples of scholarly disputes and debates concerning sensitive topics from the history of the ancient Church. It helps to understand elements of Christian reflection on its own past.

Keywords: antiquity, Church history, Christianity, dogma, veneration of saints, persecution, ancient

Prof. dr hab. Ewa Maria Wipszycka-Bravo (urodzona w 1933 roku w Warszawie) – historyk starożytności, papirolog, profesor nauk humanistycznych, emerytowany nauczyciel akademicki Uniwersytetu Warszawskiego.

Tytuł magistra uzyskała na Uniwersytecie Warszawskim w 1955 roku, tam też otrzymała w 1962 roku stopień naukowy doktora, a w 1972 roku stopień doktora habilitowanego. W 1990 roku nadano jej tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych. W latach 1972–1990 oddelegowana do Filii UW w Białymstoku, gdzie była w latach 1975–1977 kierownikiem studium zaocznego na Wydziale Humanistycznym. Ponadto w 1978 roku była prodziekanem Wydziału Humanistycznego Filii UW w Białymstoku, a dziekanem w latach 1979–1981. W latach 1972–1974 była kierownikiem Studium Zaocznego Historii w Instytucie Historycznym UW, a w okresie 1989-1990 wicedyrektorem Instytutu Historycznego UW. W latach 1993–1996 była zastępcą kierownika Międzywydziałowych Studiów Indywidualnych. Obecnie pracuje w Zakładzie Papirologii Instytutu Archeologii UW.

Specjalizuje się w historii Egiptu czasów greckich i późnoantycznego chrześcijaństwa. Autorka i współautorka licznych publikacji naukowych, podręczników akademickich i szkolnych oraz artykułów i książek popularyzatorskich. Uczestniczyła w wielu projektach naukowych i wykopaliskach archeologicznych, m.in. w Aleksandrii, Naklun i Ptolemais.

Współzałożycielka miesięcznika „Mówią Wieki” i członek redakcji od 1957 roku. Od 2002 roku Prezes Zarządu Fundacji im. Rafała Taubenschlaga. Członek Collegium Invisibile.