Ruś wikingów. Skandynawowie we wczesnośredniowiecznej Europie Wschodniej

Nowy, uzupełniony i poprawiony przekład klasycznej publikacji „Ruś wikingów”.

Autor w fascynujący sposób opowiada o początkach państwowości na ziemiach Europy Wschodniej i o tym, jaki udział w jej tworzeniu mieli Skandynawowie. O wyjątkowym charakterze tej publikacji stanowi fakt, że kluczowym materiałem analiz są tu przedmioty kultury materialnej, choć oczywiście autor odnosi się również do źródeł pisanych.
Badania archeologiczne stanowisk wczesnośredniowiecznych prowadzone na terenach Europy Wschodniej od wielu lat przynoszą obfitość znalezisk o charakterze typowo skandynawskim, często wręcz bliźniaczo podobnych do przedmiotów odkrywanych na terenie Danii czy Szwecji.
Autor prezentuje i szczegółowo omawia bogaty materiał archeologiczny pochodzący z badań na Wschodzie, zestawiając go ze znaleziskami ze Skandynawii. Udowadnia w ten sposób ponad wszelką wątpliwość, że w epoce wikingów na obszarach dzisiejszej Rosji czy Ukrainy istniały duże osiadłe społeczności Skandynawów. Zachowywały one swą tożsamość, utrzymując kontakty z krajem pochodzenia, a ich członkowie posługiwali się przedmiotami, które stanowiły materialne znaczniki tej tożsamości. Właśnie ci ludzie, nazwani Rusami, tworzyli pierwsze struktury państwowe na Wschodzie, kładąc ostatecznie podwaliny pod powstanie Rusi Kijowskiej.

******

Viking Rus. Scandinavians in early medieval Eastern Europe

A new, supplemented and corrected Polish translation of the classic publication "The Viking Rus". The author talks about the beginnings of statehood in Eastern Europe and about the role Scandinavians played in it. He presents and discusses in detail rich archaeological material from research in the East, comparing it with finds from Scandinavia, which proves that in the Viking Age, large communities of Scandinavians settled in the areas of today's Russia and Ukraine. They kept their identity by maintaining contacts with their country of origin. These people, called the Rus, created the first state structures in the East, including the foundations of Kievan Rus.

Keywords: Vikings, Viking Rus, Viking Age, Scandinavians in Eastern Europe, archaeology of Vikings

Dr hab. Władysław Duczko – polski archeolog pracujący w Szwecji i w Polsce. Zajmuje się dziejami i sztuką wczesnośredniowiecznej Skandynawii, Europy Środkowo-Wschodniej oraz Bizancjum. Prowadził badania wykopaliskowe w najważniejszych ośrodkach wczesnośredniowiecznej Szwecji (Birka, Stara Uppsala). Wykładał na Uniwersytecie Uppsalskim, przez wiele lat był członkiem Birkakommité, komitetu przy Królewskiej Szwedzkiej Akademii Literatury, Historii i Starożytności opracowującego i publikującego zabytki z Birki, a także pełnił funkcję przewodniczącego Szwedzkiego Towarzystwa Bizantologicznego. Od 2013 roku kieruje grantami naukowymi dotyczącymi badań nad pochodzeniem srebra w przedmiotach ze skarbów wczesnośredniowiecznych znajdowanych na terenie Polski oraz nad technologiami wyrobu ozdób zachodniosłowiańskich ze skarbów polskich i skandynawskich. Opublikował kilka książek i ponad 100 artykułów naukowych w różnych językach, dotyczących przede wszystkim dawnej Skandynawii oraz stosunków skandynawsko-słowiańskich.