Car Witolda Pruszkowskiego. Edycja – rekonstrukcja – komentarz

"Car" Witolda Pruszkowskiego to poemat z 1883 roku poruszający temat carskiego despotyzmu. Dzieło czerpie z dwóch nurtów: jest głęboko osadzone w estetyce jeszcze romantycznej, a zarazem już młodopolskiej. Pruszkowski wykorzystał w nim poetyckie metody obrazowania, integrował różne formy twórczej ekspresji. Synkretyczny utwór można zatem uznać za zapowiedź modernistycznych trendów – ekspresjonizmu czy symbolizmu. Publikacja po raz pierwszy udostępnia tekst utworu wraz z obszernym komentarzem i przywraca ten zapomniany poemat współczesnym czytelnikom.

******

Witold Pruszkowski’s "Tsar". Edition – Reconstruction – Commentary

Witold Pruszkowski’s "Tsar", a poem written in 1883, addresses the problem of tsarist despotism. The work draws from two literary movements: it is deeply embedded both in the Romantic and Young Poland aesthetics. Pruszkowski used poetic imaging methods and integrated various forms of creative expression. This syncretic work can therefore be considered a harbinger of modernist trends – expressionism or symbolism. For the first time, the publication makes the poem available with an extensive commentary and restores this forgotten text to contemporary readers.

Keywords: Witold Pruszkowski, Juliusz Słowacki, Romanticism, Young Poland, source edition

Odnalezione przez Autorkę dzieło literackie Witolda Pruszkowskiego stanowi interesujący dokument historyczny i artystyczny, wzbogacający wiedzę o dorobku ważnego artysty epoki Młodej Polski.
prof. dr hab. Zbigniew Przychodniak, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu

Już sam przegląd źródeł poświadcza żmudną, czasochłonną pracę przy archiwalnych kwerendach, która wszakże stanowi dopiero punkt wyjścia dla pracy analityczno-interpretacyjnej. W obu tych obszarach Autorka porusza się swobodnie, łącząc dokumentalistyczną skrupulatność z analityczną sprawnością, zaś jej interpretacje uwiarygodnia rozległość uruchamianych kontekstów historycznoliterackich.
dr hab. Marek Dybizbański, prof. ucz., Uniwersytet Opolski

Milena Chilińska – dr literaturoznawstwa na Wydziale „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego. Jej zainteresowania naukowe skupiają się wokół twórczości romantyków i malarstwa Młodej Polski. Współpracowała przy takich projektach badawczych, jak katalogowanie inwentarza Władysława Mickiewicza w Bibliotece Polskiej w Paryżu (2019), opracowanie Raptularza Juliusza Słowackiego z podróży na Wschód (2015–2019). Autorka monografii Topografia wyobraźni anhellicznej. Modernistyczna recepcja „Anhellego” Juliusza Słowackiego (2021), wielu artykułów oraz wykładów popularyzujących literaturę i sztukę XIX wieku.