Mickiewicz jasnoromantyczny. Światotwórcze koncepty poety (EBOOK)

Publikacja jest próbą przedstawienia, jak Adam Mickiewicz poprzez doświadczenia duchowe, lekturowe, intelektualne szukał recepty na dobre bytowanie w świecie. Autorka poddaje analizie teksty poety i zawarte w nich wątki antropologiczno-egzystencjalne. Ujęty w tytule książki projekt jasnoromantyczny stanowić ma dopełnienie zadomowionego w polskich badaniach „czarnego romantyzmu”, akcentującego w postawach bohaterów epoki szaleństwo i melancholię, to, co w ludzkiej duszy mroczne, irracjonalne, niepokojące. Zawarte w książce rozważania wskazują na tęsknoty romantyków do poukładanego istnienia, któremu można by nadać sens, jakiego szukano – wbrew obiegowym ujęciom epoki – także w tradycji, w postawach koncyliarnych i wspólnotowych.

******

The Light Romantic Mickiewicz

The publication is an attempt to show how Adam Mickiewicz through his spiritual, literary, and intellectual experiences searched for a recipe for a good existence in the world. The author analyses the texts of the poet and their anthropological and existential themes. The “light Romantic project” in the title of the book complements dark Romanticism, fixed in the Polish studies, which accentuates in the characters’ attitude the insanity, melancholy, and all that is dark, irrational and disturbing in the human soul. The book includes reflections indicating Romantics’ longing for a well-organized existence, which can be given the meaning that was also searched for – against the mainstream perspectives of the era – in the tradition, and in the conciliatory and communal attitudes.

Keywords: Adam Mickiewicz, Romanticism, Romantic literature, existentialism, Romantic philosophy.

Odczytywanie jasnej strony romantyzmu stworzyło ramę do odnowienia lektury koncepcji literackich, poetologicznych oraz pozaliterackich (egzystencjalnych) Adama Mickiewicza. To udana próba odszukania jasnego sensu epoki, wbrew zakorzenionej w świadomości wersji romantyzmu czarnego. Autorka rozczytuje romantyzm jako „projekt ludzkiego bytowania”. Punktem wyjścia jest stwierdzenie, że romantyzm zainicjowany został od momentu rozpadu spójnego obrazu świata doby Oświecenia. Ów rozpad miał wymiar filozoficzny, egzystencjalny i historyczny. […] Ewa Hoffmann-Piotrowska formułuje tezę, że romantyzm wyrasta z doświadczenia rozpadu świata, rejestruje tenże rozpad, unaocznia i wyraża, jednocześnie formułując projekt pozytywny: odnowienia, scalenia, pokonania choroby wieku, która była bezpośrednią reakcją na kryzys filozofii racjonalnej i oświeceniowej wizji świata. Autorka postrzega romantyzm jako „wielki projekt afirmacyjny ambitnie dążący do uzgodnienia podmiotu ze światem”. Uważam przedstawianą w książce tezę wraz z uzasadnieniami oraz interpretacjami za bardzo odważną i naukowo ciekawą. Propozycja odczytywania romantyzmu w jasnej odsłonie znaczeń ma swój głęboki sens i uzasadnienie.
Z recenzji dr hab. Ewy Szczeglackiej-Pawłowskiej, prof. UKSW

We współczesnej praktyce badawczej zwykle mowa jest o czarnym romantyzmie, zainteresowanie wzbudza przedromantyczna literatura gotycyzująca, chętnie dywaguje się o bohaterze typu bajronicznego (zbuntowanym, naznaczonym piętnem zbrodni lub zdrady) lub mussetowsko-lermontowskiego (niezdecydowanym, marzycielskim, nieszczęśliwym i niezdolnym do czynu), człowieku straconym, bez przyszłości i nadziei, własną osobowością lub okolicznościami historycznymi zmuszonym do ofiary z tego, co dla niego cenne. W swej pionierskiej pracy Ewa Hoffmann-Piotrowska idzie innym tropem. Traktując romantyzm jako zamysł egzystencjalny (projekt ludzkiego bytowania), dostrzega w nim wyraz dążenia do uzgodnienia podmiotu ze światem, nie zaś konfliktu obdarzonej wybitnym intelektem i wrażliwością jednostki z rzeczywistością.
Z recenzji prof. dr hab. Olgi Płaszczewskiej, UJ