Homo explorans. Geografie pamięci genealogicznej we współczesnej Polsce

Książka analizuje amatorskie praktyki genealogiczne we współczesnej Polsce – zarówno w kontekście pamięci zbiorowej, jak i indywidualnych poszukiwań korzeni. Na podstawie materiałów z badań etnograficznych autorka interpretuje to zjawisko z perspektywy antropologii kulturowej.

******

Homo explorans. Geographies of Genealogical Memory in Contemporary Poland

The book analyses amateur genealogical practices in contemporary Poland - both in the context of collective memory and individual searches for roots. Using the materials from ethnographic research, the author interprets this phenomenon from a perspective of cultural anthropology.

Keywords: genealogy, collective memory, Poland, ancestors, family history

Marta Raczyńska-Kruk potraktowała «poszukiwanie korzeni» jako jedną z postaci zwierciadła dla rozmaitych problemów społecznych i kulturowych Polski w trzeciej dekadzie XXI wieku. Obrazy odbite w tym zwierciadle zaskakują swą ilością i złożonością. Praca ta wytrąca ze zdroworozsądkowych pewności, powiązanych często z wiedzą naukową, na czym polega «poszukiwanie korzeni», co je warunkuje i jakie są jego rezultaty. [...] Autorka stworzyła pracę najpełniejszą o metodach, narzędziach, źródłach i konsekwencjach tego zjawiska, pracę najbardziej wartościową ze względu na przedstawioną w niej wiedzę, osadzoną na fundamentach teorii i metod nauk humanistycznych i społecznych.
Z recenzji prof. dr. hab. Zbigniewa Libery

Autorka umiejętnie łączy perspektywę antropologiczną z podejściem geograficznym, tworząc spójną koncepcję «geografii pamięci genealogicznej». Nawiązuje do licznych teorii z zakresu memory studies, badań nad tożsamością w kontekście cyfrowym oraz «geografii emocjonalnej», wykazując się przy tym erudycyjną skłonnością do syntezy różnorodnych podejść teoretycznych. [...] Książka ma wartość dydaktyczną, jest dziełem inspirującym do dyskusji – zarówno adeptów, jak i doświadczonych badaczy z różnych dyscyplin. Dla antropologów i kulturoznawców stanowi zajmujący przykład jakościowych badań terenowych. Dla historyków i archiwistów oferuje nowe spojrzenie na społeczne wykorzystanie źródeł historycznych. Dla geografów humanistycznych jest propozycją możliwości badania przestrzennego wymiaru pamięci. Wreszcie dla samych genealogów – zarówno profesjonalistów, jak i amatorów – może stać się inspiracją do refleksji nad szerszym kulturowym znaczeniem ich poszukiwań. W tym sensie zasięg oddziaływania pracy może wykraczać poza środowisko akademickie.
Z recenzji dr. hab. Jacka Kowalewskiego, prof. UWM

Marta Raczyńska-Kruk (ur. 1990 w Żninie) – doktor nauk humanistycznych i nauczycielka akademicka w Katedrze Geografii Politycznej i Historycznej na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego. Absolwentka etnologii i archeologii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Zajmuje się geografią i antropologią pamięci, tożsamościami lokalnymi oraz kulturą i historią polskiej wsi. Autorka licznych artykułów naukowych z pogranicza antropologii, geografii i historii oraz książki Czas uwarstwiony na gąsawskim poddaszu. Antropologiczny szkic o przestrzeni, przedmiotach i obcowaniu z przeszłością (2016), współautorka publikacji źródłowej Na chłopski rozum. Wiejskie akta sądowe nowożytnych Ołpin i ich konteksty społeczne (2024). Zbieraczka zapomnianych historii i ulotnych kadrów z terenu badań. Z genealogią jest za pan brat od dziecka, choć tym razem postanowiła przyjrzeć się nie swojej własnej, a tym, które zostały jej opowiedziane.