Dobra krew. Henryk Sienkiewicz między szlacheckim protorasizmem stanowym a rasizmem klasowym (Trylogia i powieści współczesne) (EBOOK)

Monografia poświęcona jest problematyce urasowienia podziałów społecznych w sześciu powieściach Henryka Sienkiewicza, tj. w Trylogii „historycznej”: Ogniem i mieczem (1884), Potopie (1886) i Panu Wołodyjowskim (1888), oraz w tzw. „trylogii współczesnej”: Bez dogmatu (1890), Rodzinie Połanieckich (1895) i Wirach (1910). Przyjrzenie się tym utworom w kontekście różnych form splotu klasy i „rasy” prowadzi do wniosku, że chociaż pisarz „tylko” rekonstruował szlachecki protorasizm stanowy, to jednocześnie nie był wolny od rasizmu klasowego.

******

"Good Blood". Henry Sienkiewicz Between Noble State Proto-racism and Class Racism (Trilogy and Contemporary Novels)

The monograph is devoted to the problem of racist social divisions in six novels written by Henryk Sienkiewicz, i.e. “historical” Trilogy: With Fire and Sword (1884), The Deluge (1886) and Sir Michael (1888), as well as in so-called “contemporary trilogy”: Without Dogma (1890), The Polaniecki Family (1895) and Whirpools (1910). Looking at these works in the context of different forms of class and “race” intertwined leads to the conclusion that although the writer “only” reconstructed the noble state proto-racism, at the same time he was not free from class racism.

Keywords: Henryk Sienkiewicz, noble state proto-racism, class racism, historical novel, contemporary novel.

Paweł Wiktor Ryś – literaturoznawca, antropolog literatury, doktor nauk humanistycznych, pracownik badawczo-dydaktyczny na Wydziale „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego. Interesuje się prozą przełomu XIX i XX wieku (ze szczególnym uwzględnieniem twórczości Henryka Sienkiewicza), problematyką urasowienia podziałów społecznych (rasizm klasowy i szlachecki protorasizm stanowy), dychotomią „pana”/„chama” w rodzimej kulturze, „zwrotem plebejskim” w najnowszej polskiej humanistyce. Publikował w czasopismach naukowych (m.in. w „Czasie Kultury”, „Kontekstach Kultury”, „Pamiętniku Literackim”, „Ruchu Literackim”, „Wielogłosie”), w portalach internetowych (m.in. w „artPAPIERZE”, „Dzienniku Opinii KP”, „Reflektorze”) i w monografiach zbiorowych. Wykonawca w grancie NPRH „Pisma” Henryka Sienkiewicza. Edycja krytyczna pierwsza oraz w grancie NCN Genealogie peryferyjnej białości. Polskie tożsamości w perspektywie teorii urasawiania.