Wiek XVIII ‒ między tradycją a oświeceniową współczesnością. Hermeneutyka wartości religijnych. Tom XII

Ostatni tom serii, w którym autorzy starali się uchwycić znaczące obszary XVIII stulecia – od saskich początków po oświeceniowo-romantyczny przełom. Teksty dotyczą problemów aksjologicznych w poezji późnego baroku, obecności tradycji biblijnej w języku poezji religijnej epoki, odnowie życia kościelnego i pogłębieniu świadomości wiernych, wychowaniu religijnym w kolegiach szlacheckich, wreszcie – literackich świadectw postaw wobec deizmu.

Osobne studium poświęcono świadomości wyznaniowej najwybitniejszego poety drugiej połowy XVIII wieku – Ignacego Krasickiego. Dwie rozprawy dotyczą Żydów mieszkających w Pierwszej Rzeczypospolitej: transformacji religijnej w środowiskach żydowskich w XVIII wieku oraz kwestii żydowskiej w oświeceniowych sporach o wartości – tak jak została ona ujęta w złożonym i niejednoznacznym pisarstwie Juliana Ursyna Niemcewicza.

Tom zamyka studium, w którym na przykładzie dzieł literackich wczesnego romantyzmu pokazano, jak najważniejsze problemy aksjologiczne stulecia rysują się w oczach przedstawicieli następnej epoki.

12-tomowa seria monografii „Kultura Pierwszej Rzeczypospolitej w dialogu z Europą. Hermeneutyka wartości” przedstawia dziedzictwo kulturowe XV-XVIII wieku jako integralną, lecz oryginalną część kultury europejskiej. Celem badawczym jest rozpoznanie dróg i form obustronnej transmisji wartości estetycznych, politycznych i religijnych oraz ukazanie w szerokim, multilateralnym kontekście porównawczym oryginalnej struktury aksjologicznej kultury polskiej epok dawnych. Teksty kultury są badane w perspektywie wewnętrznej jako zapisy aktów ukierunkowanych na rozumienie wartości, a w perspektywie zewnętrznej jako wypowiedzi włączające się w europejskie dyskusje literacko-estetyczne, polityczne, religijne. W intensywnym dialogu kultura Rzeczypospolitej przejawia nie tylko chłonność na nowe idee, lecz także kreatywność i dynamikę działania na obszarze Europy.

******

18th Century ‒ Between Tradition and Enlightenment Age Contemporaneity. Hermeneutics of Religious Values
Series: Culture of the Polish-Lithuanian Commonwealth in Dialogue with Europe. Hermeneutics of Values. Volume 12

A collection of papers concerning axiological problems in the late Baroque poetry, the presence of biblical tradition in the Enlightenment religious poetry, the renewal of church life, religious education in noble colleges, attitudes towards deism noticeable in literature, religious awareness of the outstanding poet Ignacy Krasicki, religious transformation in the Jewish circles in the 18th century and the Jewish question in the Enlightenment disputes about value. The volume closes with the analysis of literary works of the early Romanticism, presenting how the most important axiological problems of the 18th century were perceived by the representatives of the next period.

Keywords: Enlightenment, 18th century, Saxon period, religious values, Ignacy Krasicki, Julian Ursyn Niemcewicz, Baroque poetry, noble colleges, deism, Jews in the Polish-Lithuanian Commonwealth.

Zobacz inne publikacje z serii: Kultura Pierwszej Rzeczypospolitej w dialogu z Europą. Hermeneutyka wartości »

Tomasz Chachulski, https://orcid.org/
Biblia a język poezji religijnej XVIII wieku
https://doi.org/10.31338/uw.9788323530916.pp.60-104

Konrad Rejman,
Kwestia żydowska i jej miejsce w oświeceniowych sporach o wartości
https://doi.org/10.31338/uw.9788323530916.pp.320-342

Roman Dąbrowski,
Literatura polskiego oświecenia wobec deizmu. Zarys problemu
https://doi.org/10.31338/uw.9788323530916.pp.193-233

Bernadetta Kuczera-Chachulska,
Tomasz Chachulski, https://orcid.org/
Między hermeneutyką a historią
https://doi.org/10.31338/uw.9788323530916.pp.7-21

Magdalena Ślusarska,
Odnowa życia kościelnego i pogłębienie świadomości religijnej wiernych w świetle zaleceń przedstawicieli episkopatu Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVIII wieku – rekonesans
https://doi.org/10.31338/uw.9788323530916.pp.105-155

Kazimierz Puchowski,
Pietas w kolegiach szlacheckich Rzeczypospolitej Obojga Narodów doby oświecenia
https://doi.org/10.31338/uw.9788323530916.pp.156-192

Maciej Pieczyński,
Poezja religijna późnego baroku: problemy aksjologii i formy
https://doi.org/10.31338/uw.9788323530916.pp.22-59

Maciej Parkitny,
Świadomość religijna Ignacego Krasickiego w kręgu fideizmu i oświeceniowego sceptycyzmu
https://doi.org/10.31338/uw.9788323530916.pp.234-280

Jan Doktór,
Transformacja religijna żydostwa polskiego w XVIII wieku
https://doi.org/10.31338/uw.9788323530916.pp.281-319

Bernadetta Kuczera-Chachulska,
W lustrze przełomu oświeceniowo-romantycznego. Tożsamość katolicka w perspektywie tożsamości estetycznej
https://doi.org/10.31338/uw.9788323530916.pp.343-384