Informacje o publikacji
| Wydanie: | 1 |
| Miejsce i rok wydania: | Warszawa 2018 |
| Język publikacji: | polski |
| ISBN/ISSN: | 978-83-235-3552-2 |
| EAN: | 9788323535522 |
| Liczba stron: | 748 |
| Wielkość pliku: | 2,95 MB |
| Typ publikacji: | Praca naukowa |
| DOI: | https://doi.org/10.31338/uw.9788323535522 |
Autor prezentuje dzieje reformacji w Królestwie Polskim w latach 1518–1566, ze szczególnym uwzględnieniem roli polskich erazmian, rozumianych zarówno jako przyjaciele i korespondenci Erazma z Rotterdamu, jak też – szerzej – jako admiratorzy jego dzieł. Niderlandzki filozof – kluczowa postać w dziejach humanizmu na północy Europy – odegrał istotną rolę w początkach reformacji oraz wpłynął na rozwój ówczesnej myśli politycznej.
W okresie reformacji można mówić o dwóch generacjach polskich erazmian. Do pierwszej, wąsko pojmowanej grupy zalicza się przede wszystkich Piotra Tomickiego, Krzysztofa Szydłowieckiego, Andrzeja Krzyckiego, Jana Dantyszka oraz członków rodziny Łaskich. W drugiej połowie panowania Zygmunta Starego tworzyli oni ścisłą elitę polityczną Królestwa Polskiego. Do szerszego kręgu należeli Andrzej Zebrzydowski, Stanisław Hozjusz i Andrzej Frycz Modrzewski, których największa aktywność przypadła na okres panowania Zygmunta Augusta.
W studiach historycznych nad dziejami polskiej reformacji dominowały do tej pory ujęcia społeczne, regionalne i biografistyczne. Maciej Ptaszyński ukazuje reformację jako proces, w którym pytanie o podstawy wiary pociągnęło za sobą przemiany teologiczne, społeczne i polityczne. Dokonywały się one w wyniku nieustannej komunikacji między różnymi ośrodkami w Europie, wymiany idei i przepływu ludzi, wśród których erazmianie odgrywali znaczącą rolę. Autor stawia tezę, że rodzimi erazmianie współtworzyli reformację w Polsce, a jednocześnie musieli reagować na zmiany, które ona przyniosła – kształtowali zatem przebieg procesów obejmujących całe społeczeństwo, będąc zarazem ich uczestnikami. Jako członkowie elit intelektualnych wnikliwie studiowali zarówno traktaty reformacyjne, jak i polemiki antyreformacyjne. Jako członkowie elit politycznych współdecydowali o pierwszych oficjalnych reakcjach na reformację. Mieli także wpływ na ostateczny kształt relacji między nowożytnym państwem a Kościołami protestanckimi.
Takie ujęcie tematu pozwala postawić ważne pytanie, na ile dziedzictwo Erazma – zwolennika pokojowego rozwiązywania sporów politycznych i religijnych, przywiązanego do jedności chrześcijańskiego świata i pozostającego przy Kościele katolickim – bezpośrednio i pośrednio oddziaływało na przebieg procesów reformacyjnych również w Polsce.
******
The Reformation in Poland Alongside Erasmus of Rotterdam's Heritage
The author presents the history of the Reformation in the Kingdom of Poland in the years 1518–1566, with a particular emphasis on the role of Polish erasmen, understood both as friends and correspondents of Erasmus from Rotterdam, and – more broadly – as admirers of his works. The text presents the Reformation as a process in which the question about the foundations of faith entailed theological, social and political changes. They co-created the erstwhile reformation in Poland and shaped the processes of the entire society, being at the same time participants in these processes.
Keywords: Erasmus of Rotterdam, Erasmen, reformation, 16th-century Republic of Poland, Andrzej Frycz Modrzewski, Piotr Tomicki, Krzysztof Szydłowiecki, Andrzej Krzycki, Jan Dantyszek, Andrzej Zebrzydowski, Stanisław Hozjusz.
W okresie reformacji można mówić o dwóch generacjach polskich erazmian. Do pierwszej, wąsko pojmowanej grupy zalicza się przede wszystkich Piotra Tomickiego, Krzysztofa Szydłowieckiego, Andrzeja Krzyckiego, Jana Dantyszka oraz członków rodziny Łaskich. W drugiej połowie panowania Zygmunta Starego tworzyli oni ścisłą elitę polityczną Królestwa Polskiego. Do szerszego kręgu należeli Andrzej Zebrzydowski, Stanisław Hozjusz i Andrzej Frycz Modrzewski, których największa aktywność przypadła na okres panowania Zygmunta Augusta.
W studiach historycznych nad dziejami polskiej reformacji dominowały do tej pory ujęcia społeczne, regionalne i biografistyczne. Maciej Ptaszyński ukazuje reformację jako proces, w którym pytanie o podstawy wiary pociągnęło za sobą przemiany teologiczne, społeczne i polityczne. Dokonywały się one w wyniku nieustannej komunikacji między różnymi ośrodkami w Europie, wymiany idei i przepływu ludzi, wśród których erazmianie odgrywali znaczącą rolę. Autor stawia tezę, że rodzimi erazmianie współtworzyli reformację w Polsce, a jednocześnie musieli reagować na zmiany, które ona przyniosła – kształtowali zatem przebieg procesów obejmujących całe społeczeństwo, będąc zarazem ich uczestnikami. Jako członkowie elit intelektualnych wnikliwie studiowali zarówno traktaty reformacyjne, jak i polemiki antyreformacyjne. Jako członkowie elit politycznych współdecydowali o pierwszych oficjalnych reakcjach na reformację. Mieli także wpływ na ostateczny kształt relacji między nowożytnym państwem a Kościołami protestanckimi.
Takie ujęcie tematu pozwala postawić ważne pytanie, na ile dziedzictwo Erazma – zwolennika pokojowego rozwiązywania sporów politycznych i religijnych, przywiązanego do jedności chrześcijańskiego świata i pozostającego przy Kościele katolickim – bezpośrednio i pośrednio oddziaływało na przebieg procesów reformacyjnych również w Polsce.
******
The Reformation in Poland Alongside Erasmus of Rotterdam's Heritage
The author presents the history of the Reformation in the Kingdom of Poland in the years 1518–1566, with a particular emphasis on the role of Polish erasmen, understood both as friends and correspondents of Erasmus from Rotterdam, and – more broadly – as admirers of his works. The text presents the Reformation as a process in which the question about the foundations of faith entailed theological, social and political changes. They co-created the erstwhile reformation in Poland and shaped the processes of the entire society, being at the same time participants in these processes.
Keywords: Erasmus of Rotterdam, Erasmen, reformation, 16th-century Republic of Poland, Andrzej Frycz Modrzewski, Piotr Tomicki, Krzysztof Szydłowiecki, Andrzej Krzycki, Jan Dantyszek, Andrzej Zebrzydowski, Stanisław Hozjusz.
Artykuł recenzyjny autorstwa Howarda Louthana opublikowany w piśmie "Odrodzenie i Reformacja w Polsce" Tom LXIII (2019) »
Recenzja autorstwa Karsten Holste opublikowana w Zeitschrift für Ostmitteleuropa-Forschung / Journal of East Central European Studies »
Recenzja autorstwa Karsten Holste opublikowana w Zeitschrift für Ostmitteleuropa-Forschung / Journal of East Central European Studies »
Zobacz również
Inni klienci kupili również
Iluzja a realizm. Gra z widzem w sztuce holenderskiej 1580–1660 (PDF)69,00 zł
14,00 zł
Szczegóły
- Pierwsze w języku polskim panoramiczne opracowanie sztuki holenderskiej XVII wieku, uwzględniające najwybitniejszych artystów tego okresu: Hendricka Goltziusa, Hendricka Vrooma, Rembrandta i Johannesa Vermeera. Autor ukazuje integralny związek między grą
Księstwo Warszawskie (1807-1815) (PDF)67,00 zł
14,00 zł
Szczegóły
- Książka jest spojrzeniem na dzieje polityczne i militarne Księstwa Warszawskiego, dokonujące się w nim procesy gospodarcze i społeczne oraz przemiany mentalności.
Etyka protestancka i duch kapitalizmu (PDF)40,00 zł
14,00 zł
Szczegóły
- Książka Maxa Webera należy do klasyki badań społecznych. Postawiona w niej teza − że narodziny i trwanie kapitalizmu możemy zrozumieć, odwołując do jego podstaw etycznych, czyli protestantyzmu − jest do dzisiaj żywa i dyskutowana.
Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.
