Europejski wiersz litanijny. W innej czasoprzestrzeni – EBOOK

Tematem publikacji jest poetyka europejskiego wiersza litanijnego, przedmiotem opisu – problematyka gatunku, rytmu i figur retorycznych oraz wersologia porównawcza, tłem zaś – kulturowa tożsamość Europy. Zagadnienia te są analizowane w ścisłym związku z rekonstrukcją implikowanej kosmologii litanii.

Autor dowodzi, że litania powstała jako próba przełożenia na rytm tekstu starożytnych wyobrażeń na temat czasoprzestrzeni świata. Strukturę tej czasoprzestrzeni trudno przedstawić na płaskiej mapie, oddają ją natomiast bizantyjskie mozaiki w sklepieniach półkolistych, gotyckie rozety witrażowe i właśnie – litania.

Badania obejmują okres od starożytności do połowy XIX wieku. Autor prowadzi Czytelnika tropem genezy i metamorfoz wiersza litanijnego od poezji staroegipskiej, biblijnej, syryjskiej i greckiej, przez twórczość w języku łacińskim, aż do literatur nowożytnej Europy (szczególnie w językach francuskim, włoskim i angielskim, także niemieckim oraz w językach słowiańskich, iberyjskich czy skandynawskich).

W świetle rozważań Autora wiersz litanijny – choć wykorzystywany przez poetów różnych narodowości i rozmaitych wyznań – był w okresie nowożytnym formą jednoczącą kulturowo Europę wokół wspólnego gatunkowego obrazu świata.

******

European litanic verse. A different space-time

The publication deals with the poetics of European litanic verse. Its subject matter is genre, rhythm and rhetorical figures, as well as comparative versification, portrayed against the background of the cultural identity of Europe. These themes are analysed in close relation with a reconstruction of the implied philosophy of the litany, especially its cosmological principles. The study covers a period from antiquity to the middle of the 19th century.

Keywords: Litany, verse, prayer, space-time, versification.

Witold Sadowski – literaturoznawca, pracownik naukowy Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, autor i redaktor książek na temat historii i teorii wiersza, genologii, związków między literaturą a sztukami plastycznymi, twórczości poetów polskich (współczesnych i dawniejszych) oraz form religijnych w poezji europejskiej.