Słownik językowego savoir-vivre'u (wydanie 2) – EBOOK

Drugie wydanie Słownika językowego savoir-vivre’u z nowej oprawie i bardziej czytelnym layoucie.

To pierwszy w polskiej leksykografii słownik gromadzący wyrazy i wyrażenia o funkcji grzecznościowej. Zamierzeniem autorki było zgromadzenie najczęściej używanych przez Polaków wszystkich pokoleń na przełomie XX i XXI wieku zwrotów grzecznościowych oraz sklasyfikowanie ich według pełnionych przez nie funkcji grzecznościowych, takich jak powitania, życzenia, pozdrowienia, pożegnania, oraz reakcje na nie. W słowniku znalazły się więc zarówno zwroty grzecznościowe używane przez średnie i starsze pokolenie (niektóre, nieliczne zresztą, z kwalifikacją typu „przestarzałe” czy „wychodzące z użycia” w obrębie definicji), jak również zwroty używane przez pokolenie młode, w tym najmłodsze – osoby nastoletnie, a nawet kilkuletnie (uczniów początkowych klas szkoły podstawowej).

Książka zawiera około 2000 najczęściej używanych przez Polaków wyrażeń językowych, nazywanych tradycyjnie zwrotami grzecznościowymi. Zebrane w słowniku w postaci wyrażeń hasłowych zwroty grzecznościowe mają to do siebie, że utrwalone są przez tradycję w określonej formie, odtwarzanej przez użytkowników języka z pamięci. Forma ta, jeśli analizuje się ją z perspektywy historycznej, ewoluuje (ulegając przede wszystkim uproszczeniom), na bieżąco tworzone są przez młode pokolenie modyfikacje znanych form, które nieraz pojawiają się na krótko, potem tracą ekspresywność, zanikają, na ich miejsce tworzone są nowe). Bywa, że dana forma wychodzi powoli z użycia, a w następnym pokoleniu przeżywa renesans – staje się atrakcyjna, jej częstość użycia wzrasta. Forma zwrotów grzecznościowych podlega najrozmaitszym modyfikacjom, nawiązującym jednak do zwrotów już znanych (mówiąc inaczej: tekstów kliszowanych), które mamy utrwalone w pamięci kulturowej.

Słownik przeznaczony jest dla wszystkich, którzy chcą, lub ze względów zawodowych muszą, skutecznie komunikować się z odbiorcami w kontaktach bezpośrednich i pośrednich – w tym zapośredniczonych przez internet. Będzie z pewnością przydatny dla uczniów szkół gimnazjalnych, a zwłaszcza średnich (w których programach nauczania znajduje się hasło „Etykieta językowa”), dla studentów studiów humanistycznych (polonistyka, dziennikarstwo, kulturoznawstwo) i innych, w ramach których prowadzony jest przedmiot „Etykieta językowa”, „Etykieta w komunikacji”, „Językowy savoir-vivre”, „Etyka, estetyka, etykieta językowa” oraz przedmioty, których składnikiem są treści dotyczące grzeczności językowej, dla studentów neofilologii i dla uczących się języka polskiego jako obcego.
Ze Wstępu

******

A dictionary of linguistic savoir-vivre

A collection of polite phrases most frequently used by Poles at the turn of the 20th and 21st century, and their classification based on functions (greetings, wishes, salutations, farewells) and the reactions produced by them. Arranged into encyclopaedia-style entries, the phrases used by various generations become, through tradition, fixed in a specific form, recalled by language users from memory. The form, analyzed from historical perspective, evolves. Modifications of familiar phrases systematically created by young generations, often functioning very briefly, later lose their expressiveness, disappear and new ones emerge.

Keywords: linguistic savoir-vivre, polite language, interpersonal communication, teenage expressions, outdated expressions.

Zobacz inne publikacje w serii »

Słownik jest opracowaniem bardzo potrzebnym, przygotowanym kompetentnie przez najlepszą w Polsce znawczynię etykiety językowej, jaką jest profesor Małgorzata Marcjanik, autorka wielu opracowań z tego zakresu. (…) Słownik łączy dwa cele: dokumentacyjny i normatywny. Zawiera bogaty zestaw formuł grzecznościowych poparty przykładami ich użycia w różnych odmianach języka (pisanej, mówionej; oficjalnej i potocznej; ogólnej i slangowej), a równocześnie formułuje pewne reguły poprawnościowe dotyczące językowych zachowań grzecznościowych i daje porady, co, jak, kiedy, do kogo „wypada” mówić w określonych sytuacjach towarzyskich i oficjalnych.
Z recenzji prof. Jerzego Bartmińskiego

Pod względem zakresu ani egzemplifikacji książka nie ma równych w polskiej literaturze przedmiotu i można wątpić, czy znajdzie się wiele analogicznych prac innojęzycznych. (…) podstawą książki stała się baza danych licząca ok. 50 000 zwrotów zapisanych przez autorkę w okresie minionego dwudziestolecia, najczęściej zasłyszanych, czasem spisanych z polskich seriali telewizyjnych, programów publicystycznych, filmów, dialogów powieściowych i in.
Z recenzji prof. Mirosława Bańki