Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego 1915−1945

Drugi tom "Dziejów Uniwersytetu Warszawskiego" obejmuje okres od września 1915 roku, gdy niemieckie władze okupacyjne reaktywowały Uniwersytet Warszawski z językiem polskim jako wykładowym, do zakończenia II wojny światowej w 1945 roku. Autorzy, oprócz syntetycznej prezentacji dziejów instytucji, kreślą też plastyczne portrety społeczności pracowników i studentów UW oraz – co szczególnie istotne, zważywszy na dramatyzm losów Polski w ostatnich dwóch stuleciach – opowiadają historię stosunków uczelni z władzami politycznymi.

W XX wieku, podobnie jak w poprzednim stuleciu, uczelnia dzieliła dramatyczne losy kraju i jego stolicy. Po trzech latach pod rządami niemieckimi podczas I wojny światowej uniwersytet płynnie wszedł w okres niepodległości, stając się wkrótce największą wyższą uczelnią II Rzeczpospolitej. Aż do wybuchu kolejnej wojny w 1939 roku skupiały się tu niczym w soczewce charakterystyczne dla młodej polskiej państwowości konflikty polityczne i narodowościowe, a także procesy modernizacyjne. Druga wojna światowa i niemiecka okupacja Warszawy przerwały funkcjonowanie uczelni, przynosząc jej ogromne straty ludzkie i materialne. Autorzy uznali, że również ten okres musi zostać omówiony w "Dziejach", chociażby ze względu na fakt, iż uniwersytet kontynuował swoją działalność dydaktyczną, a do pewnego stopnia także naukową, w podziemiu, w ramach tajnego nauczania.

Trzy bogato ilustrowane tomy "Dziejów Uniwersytetu Warszawskiego" to pierwsza od blisko 40 lat próba całościowego przedstawienia historii UW obejmująca dzieje uczelni od momentu powstania do czasów współczesnych.

Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego 1816−1915

Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego po 1945

Zobacz inne książki z serii: Monumenta Universitatis Varsoviensis »

Dr hab., prof. ucz. Piotr Maciej Majewski (ur. 1972) – pracownik Zakładu Historii XX wieku w Instytucie Historycznym na Wydziale Historii Uniwersytetu Warszawskiego, redaktor miesięcznika „Mówią wieki”. Doktoryzował się na Wydziale Historycznym UW w 2000 roku, tu też habilitował się w 2008 roku, a w 2020 roku uzyskał stanowisko profesora uczelni. W latach 2009-2017 zastępca dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, gdzie odpowiadał za przygotowanie wystawy głównej. Zajmuje się historią najnowszą Europy Środkowej i Wschodniej, m.in. stosunkami czesko-niemieckimi w XIX i XX wieku, polityką zagraniczną PRL, przymusowymi migracjami ludności w XX wieku oraz kulturą pamięci w Polsce i Czechach po 1945 roku.

Autor monografii: Edvard Beneš i kwestia niemiecka w Czechach (Warszawa 2001), Nierozegrana kampania. Możliwości obronne Czechosłowacji jesienią 1938 roku (Warszawa 2004), "Niemcy sudeccy" 1848–1948. Historia pewnego nacjonalizmu (Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007), Zmarnowana szansa? Możliwości obrony Czechosłowacji jesienią 1938 roku (Muzeum II Wojny Światowej, Gdańsk 2016), Bojovat, či ustoupit?: Možnosti obrany Československa na podzim 1938 (Conditio humana, Gdańsk 2018), Kiedy wybuchnie wojna? 1938. Studium kryzysu (Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2019), Niech sobie nie myślą, że jesteśmy kolaborantami. Protektorat Czech i Moraw 1939-1945 (Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2021). Opublikował również tom Polskie Dokumenty Dyplomatyczne. Rok 1973 (Warszawa 2006) oraz (wspólnie z P. Burasem) antologię polskich, czeskich i niemieckich tekstów dotyczących wysiedlenia ludności niemieckiej po II wojnie światowej pt. Pamięć wypędzonych: Grass, Beneš i środkowoeuropejskie rozrachunki (Warszawa 2003).

Tomasz Kizwalter,
Majewski Piotr,
PRZEDMOWA
https://doi.org/10.31338/uw.9788323522973.pp.9-14

Majewski Piotr,
SPOŁECZNOŚĆ AKADEMICKA 1915–1939
https://doi.org/10.31338/uw.9788323522973.pp.51-324

Majewski Piotr,
UNIWERSYTET CZASU WOJNY
https://doi.org/10.31338/uw.9788323522973.pp.429-536

Deszczyński Marek,
UNIWERSYTET WARSZAWSKI W II RZECZYPOSPOLITEJ
https://doi.org/10.31338/uw.9788323522973.pp.325-428

Tomasz Kizwalter,
UNIWERSYTETY EUROPEJSKIE W XX WIEKU
https://doi.org/10.31338/uw.9788323522973.pp.15-50