Krajobraz w czasach populizmu i postprawdy

Znakomity zbiór tekstów jednego z najwybitniejszych w Polsce znawców w dziedzinie architektury krajobrazu. Autor opisuje m.in.: pokusy w kształtowaniu krajobrazu, fragmentację przestrzeni, krystalizację postaci miasta, manowce partycypacji społecznej, opłacalność ładu przestrzennego, polską tradycję sprawlu, ochronę i tworzenie piękna w otoczeniu człowieka, udział elit w zagospodarowaniu ziem górskich, dobrą i niedobrą tożsamość krajobrazu, skutki populizmu i postprawdy, pozycję urbanisty jako reprezentanta niechcianego zaufania publicznego oraz postać profesora Gerarda Ciołka.

Ta książka to lektura obowiązkowa dla badaczy, studentów i doktorantów tej dyscypliny, ale także przedstawicieli organów administracji państwowej i władz samorządowych mających bezpośredni wpływ na planowanie przestrzenne i kształtowanie krajobrazu w Polsce. Ogromna wiedza Autora i wspaniały język tych tekstów sprawiają, że jest to również publikacja nie do przeoczenia dla wszystkich zainteresowanych dalszymi losami miejsc, w których żyją.

Żyjemy w przekonaniu, że natura pozostawiona samej sobie nie zginie, przetrwa bez naszej pomocy. I może dlatego obchodzimy się z nią tak lekkomyślnie. Ale z kulturą jest inaczej. Jej zdolność samoczynnego odrodzenia jest ograniczona – jeśli w ogóle istnieje. W obliczu zagrożeń tylko ludzie mogą kulturę ratować i przywracać jej blask. Zatem najgroźniejsza dla niej jest nasza obojętność – gorsza od wandalizmu. Teksty tu zebrane powstawały między rokiem 2007 a 2019. Najczęściej – z myślą o odbywających się rokrocznie konferencjach pod nazwą Forum Architektury Krajobrazu. Dawno temu w Ameryce zawód ten nazwano „sztuką ozdabiania Ziemi wyobraźnią”.
Aleksander Böhm

******

Landscape in Times of Populism and Post-truth

An impressive collection of texts written by one of the most eminent Polish landscape architecture experts. The author describes, among others, temptations to create landscape, fragmentation of space, crystallization of the city form, intricacies of social participation, profitability of spatial order, Polish tradition of urban sprawl, protection and creation of beauty in human environment, participation of elites in development of mountainous terrains, good and bad landscape identity, consequences of populism and post-truth, the role of an urban planner as a representative of unwanted public confidence and the figure of professor Gerard Ciołek.

Keywords: landscape, urban design, composition of space, beauty.

Autor sporo miejsca poświęca „ochronie i tworzeniu piękna w otoczeniu człowieka i w dalszej scenerii kraju”. Odnosi się również do degradacji krajobrazu, sięgając do licznych przekładów, których praprzyczyną są ułomności krajowego systemu planowania przestrzennego. Podaje źródła powstawania chaosu w krajobrazie i jednocześnie podkreśla znaczenie działań środowisk naukowych – zarówno w sferze badawczej, jak i dydaktycznej. […] Tak wielowątkowe i jednocześnie precyzyjne ujęcie problematyki krajobrazowej nie znalazło jeszcze znaczącego miejsca w krajowym, a także europejskim piśmiennictwie.
Z recenzji prof. dr. hab. inż. Krzysztofa Młynarczyka

W pełni zgadzam się z Autorem twierdzącym, że nie umiemy albo nie chcemy rozważnie i zgodnie choćby z zasadami równoważenia rozwoju odnosić się do wartości, jakie dla naszego życia ma krajobraz. […] [zmiany] w krajobrazie, wynikające zarówno z chciwości inwestorów, jak i bezmyślności, są prawie nieodwracalne i niszczą to, co jest wspólnym dobrem i nieodnawialnym, jednostkowym zasobem. Zwracanie uwagi na takie fakty jest obowiązkiem wszystkich osób znających przykłady i powody zniszczeń oraz mogących pracować na rzecz ochrony krajobrazu. […] prof. A. Böhm jest jednym z najwybitniejszych polskich znawców tematu. Należy do grona animatorów kierunku architektura krajobrazu na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej […] Jest to świetnie zorganizowana pod względem intelektualnym szkoła naukowa, w której dziś kontynuowane są prace inspirowane przez Autora.
Z recenzji prof. dr. hab. arch. Sławomira Gzella

Aleksander Böhm – autor ponad 250 publikacji poświęconych architekturze krajobrazu. Większość życia zawodowego związał z Politechniką Krakowską, a w ostatnim okresie również z Uniwersytetem Ekonomicznym w Krakowie, Podhalańską Państwową Uczelnią Zawodową, Katolickim Uniwersytetem Lubelskim i Uniwersytetem Zielonogórskim. Pracował także jako wykładowca w University of Baghad, visiting professor w Fachhochschule w Münsterze oraz konsultant International City Managers Association. W latach 1990–1991 pełnił funkcję Głównego Architekta Krakowa, a następnie był członkiem Komitetu Sterującego European Conference of Landscape Architecture Schools. Autor kilkudziesięciu projektów architektonicznych oraz współautor wielu planów urbanistycznych.