Jednostka zakorzeniona? Wykorzeniona? – PDF

Książka podejmuje problematykę zakorzenienia/wykorzenienia, które jest dziś nieodłącznym korelatem procesów indywidualizacji. W tekstach o charakterze stricte teoretycznym opisane zostały kluczowe dla socjologii problemy holizmu i wykluczenia społecznego. Dużą część publikacji stanowią teksty o wykorzenieniu i zakorzenieniu w następstwie procesów migracji i rosnącej wielokulturowości współczesnych społeczeństw. Podjęte też zostały próby zastosowania tego pojęcia w problematyce płci kulturowej oraz kształtowania tożsamości społecznej i indywidualnej.

Zobacz inne publikacje w serii: Studia i analizy Instytutu Socjologii UW »

Spośród wielu metafor organizujących myślenie socjologiczne coraz większą popularność zyskuje metafora zakorzenienia/wykorzenienia. Nie powinno nas to dziwić, żyjemy wszak w dobie gwałtownych przemian norm i relacji społecznych, ról i tożsamości, instytucji i organizacji - a więc wszystkiego tego, co tworzy glebę społecznego życia i pozwala jednostkom odnajdywać swe własne w nim miejsce. A ściślej, co pozwalało, gdyż to właśnie doświadczane współcześnie przemiany, pozbawiając nas możliwości jednoznacznego określenia naszego miejsca w kulturze i społeczeństwie, rodzą w nas poczucie wykorzenienia, braku przynależności, obcości wreszcie. To poczucie wykorzenienia wydaje się dziś nieodłącznym korelatem procesów indywidualizacji.
Książkę otwierają teksty o charakterze stricte teoretycznym. Pierwszy z nich, autorstwa Piotra Chmielewskiego, podejmuje kluczowy dla socjologii problem holizmu - indywidualizmu, rozstrzygając go na rzecz umiarkowanego indywidualizmu metodologicznego. Tekst drugi, autorstwa Macieja Gduli, stanowi prezentację różnych form wykluczenia społecznego. Trzeci tekst Aleksandry Jasińskiej Kani dotyka już bezpośrednio pojęcia zakorzenienia/wykorzenienia.
Kolejna część obejmuje teksty podejmujące problematykę wykorzenienia i zakorzenienia w następstwie procesów migracji i rosnącej wielokulturowości współczesnych społeczeństw. [...] Wnioski płynące z prezentowanych w tej części analiz mogą mieć bezpośrednie przełożenie na problemy ważkie dla społeczeństwa polskiego, które w coraz większym stopniu zaczyna uczestniczyć w rosnącym przepływie ludzi, zarówno przyjmując uchodźców z różnych stron świata, jak i włączając się w ruchy migracyjne w obrębie Unii Europejskiej [...].
Autorzy tekstów zgromadzonych w trzeciej części pracy podejmują próby zastosowania tego pojęcia w obszarach, w których dotąd się ono nie pojawiało, takich jak problemy płci kulturowej, kształtowanie tożsamości społecznej i indywidualnej czy problemy wynikające z przyjmowania specyficznych postaw. To właśnie rozszerzenie zastosowań pojęcia wykorzenienia stanowi o znaczeniu recenzowanej publikacji, dowodnie ukazuje ona bowiem jego potencjał teoretyczny.
Z recenzji Mirosławy Marody, Uniwersytet Warszawski

Dr Aleksandra Lompart – w latach 1973-1991 aktorka teatru Akademia Ruchu, od 1994 roku adiunkt w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Publikuje prace z zakresu socjologii ekonomicznej, m.in. Socjologiczne podejście do ekonomii w teoriach Talcotta Parsonsa, Niklasa Luhmanna i Pierre'a Bourdieu w "Studiach Socjologicznych" 2007/1; Imperializm ekonomiczny – czy zagraża socjologii? w: Jacek Kochanowicz, Sławomir Mandes, Mirosława Marody, Kulturowe aspekty transformacji ekonomicznej Warszawa, Instytut Spraw Publicznych 2007. Interesuje się teoriami racjonalnego wyboru w socjologii, socjologią rynku i negocjacjami.