Teoria i estetyka awangardy muzycznej drugiej połowy XX wieku

Książka poświęcona refleksji teoretyczno-estetycznej trzech najwybitniejszych przedstawicieli powojennej awangardy: Johna Cage'a, Pierre'a Bouleza i Karlheinza Stockhausena. Przedstawione tutaj ich poglądy na najistotniejsze zagadnienia awangardowej twórczości obrazują – z jednej strony – ich świadomość estetyczną, z drugiej zaś są kluczem do pełnego zrozumienia ich utworów, które zrewolucjonizowały pod wieloma względami tradycyjne wyobrażenie muzyki.

Muzyczna twórczość awangardowa drugiej połowy XX wieku szła w parze z niezwykle bogatą, wielokierunkową refleksją nad muzyką, której przedmiotem stały się tak fundamentalne zakresy, jak twórczość, dzieło i percepcja (przeżycie estetyczne). Ich rozumienie uległo znacznemu, niekiedy całkowitemu, przewartościowaniu w porównaniu z zasadami zakorzenionymi w tradycji klasyczno-romantycznej.

******

Theory and aesthetics of the musical avant-garde of the second half of the 20th century

The book is devoted to the theoretical and aesthetic reflections of the three most eminent representatives of the musical avant-garde of the 1950s: John Cage, Pierre Boulez and Karlheinz Stockhausen. Based on their opinions, programmes and declarations, the author reconstructs the aesthetics of new music, in particular the views on works, artistic activities and perception. He presents the aesthetic awareness of Cage, Boulez and Stockhausen. The author analyses the concept of “musical avant-garde” in historical perspective.

Keywords: aesthetics, musical avant-garde, new music, contemporary music, musical theory, musical practice, musical aesthetics.

Zbigniew Skowron (ur. 1950) – polski muzykolog, od 1990 roku profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego, tłumacz, badacz biografii i epistolografii Fryderyka Chopina i twórczości Witolda Lutosławskiego. Doktoryzował się w 1986 na podstawie rozprawy Dzieło, twórczość, percepcja – w refleksji wybranych przedstawicieli awangardy muzycznej drugiej połowy XX wieku, a habilitował w 1994 roku na podstawie rozprawy Geneza i rozwój nowej muzyki w Stanach Zjednoczonych. Prócz ścieżki muzykologicznej zdobył magisterium filologii polskiej (pod kierunkiem prof. Andrzeja Lama) oraz teorii muzyki przy Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie (pod kierunkiem prof. Włodzimierza Kotońskiego). W 2001 roku został redaktorem naczelnym „Przeglądu Muzykologicznego” – rocznika Instytutu Muzykologii UW (ostatni zeszyt nr 10 wydany został w 2015). Od 2016 roku dyrektor Instytutu Muzykologii UW.

Jego zainteresowania naukowe obejmują dzieje nowożytnej myśli o muzyce, estetyczne aspekty twórczości muzycznej drugiej połowy XX wieku, twórczość Witolda Lutosławskiego oraz biografistykę i epistolografię chopinowską.

Autor książek: Teoria i estetyka awangardy muzycznej drugiej połowy XX wieku (Warszawa 1989, II wyd. 2013, III wyd. 2016), Nowa muzyka amerykańska (Kraków 1995, II wyd. 2012), Myśl muzyczna Jeana-Jacques’a Rousseau (Warszawa 2010). Redaktor prac zbiorowych: Styl i estetyka twórczości Witolda Lutosławskiego (Kraków 2000), Lutosławski Studies (Oksford 2001), Karol Szymanowski w perspektywie kultury muzycznej przeszłości i teraźniejszości (Kraków 2007). Wydał edycje krytyczno-źródłowe: Witold Lutosławski, Zapiski (Warszawa 2008), Lutosławski on Music (Lanham, Maryland 2007), Witold Lutosławski, O muzyce. Pisma i wypowiedzi (Gdańsk 2012), Korespondencja Fryderyka Chopina (wspólnie z Zofią Helman i Hanną Wróblewską Straus): t. 1, 1816–1831 (Warszawa 2009), t. 2, cz. 1 i 2, 1831-1839 (Warszawa 2017).