Życie po meczu. Formy wykorzystania kapitału społecznego kibiców piłkarskich w Polsce

Autor analizuje procesy generowania kapitału społecznego przez polskich kibiców piłkarskich oraz mechanizmy transferu tego kapitału i form jego wykorzystania poza stadionami, a także czynniki strukturalne sprzyjające efektywnej współpracy kibiców w różnych obszarach życia społecznego.

Pozastadionowy kapitał społeczny dostrzegalny jest w kolektywnych aktywnościach kibiców w trzech głównych sferach: zorganizowanych działaniach grup chuliganów, aktywnościach stowarzyszeń kibicowskich – w tym działaniach społecznych i charytatywnych – oraz zorganizowanej działalności na rzecz własnego klubu. Relacje z trybun przenoszone są też często do życia prywatnego, z czego kibice czerpią pewne korzyści indywidualne, wynikające z przynależności do grupy.

W podsumowaniu autor ukazuje procesy przemian w środowisku kibiców piłkarskich w kontekście transformacji polskiego społeczeństwa. W powszechnej świadomości społecznej funkcjonuje ambiwalentny obraz środowiska fanatycznych kibiców piłkarskich w Polsce. Z jednej strony są oni kojarzeni z – często spektakularnymi – wybrykami chuligańskimi na stadionach oraz bijatykami w lasach i na autostradach. Z drugiej strony, kibice potrafią wykorzystywać swoją liczebność i umiejętności organizacyjne w celach prospołecznych: animować akcje charytatywne czy zbiórki na rzecz potrzebujących. Potrafią również działać na potrzeby swojego klubu, a w niektórych przypadkach nawet reanimować kluby upadłe z powodów finansowych.

Książka powinna zainteresować nie tylko naukowców badających zagadnienia związane ze sportem, kibicami i kapitałem społecznym, lecz także badaczy zajmujących się subkulturami, społeczeństwem obywatelskim, kryminologów, dziennikarzy sportowych, działaczy piłkarskich na szczeblu zarówno klubowym, jak i centralnym, ekspertów z zakresu zarządzania bezpieczeństwem wydarzeń piłkarskich, aktywistów oraz studentów nauk społecznych.

******

Life After the Game: Ways of Using the Social Capital of Football Fans in Poland

The author analyses the processes of generating social capital by Polish football fans, the transfer mechanisms of that capital and the ways it is being used outside football stadiums. The out-of-stadium social capital is detectable in collective behaviour of the fans in three main areas: organized hooligan group activities, initiatives of supporter associations, including social and charity work, and organized work carried out by fans for their club.

Keywords: fans, social capital, sociology of sport, football.

Dr Mateusz Grodecki – doktor socjologii. W pracy badawczej zajmuje się socjologią sportu ze szczególnym uwzględnieniem szeroko pojętego zjawiska kibicowania i aktywizmu fanów piłkarskich. Autor i współautor artykułów naukowych publikowanych w kraju i za granicą oraz licznych opracowań i raportów (m.in. dla CBOS).